فشارهای تحریمی، تورم و بازارهای اقتصادی ایران

البته این را هم باید در نظر گرفت که دقیقا نمی توان گفت چه تصمیمی گرفته می شود، اما طبق اعلام رسمی دولت، کاهش عوارض گمرکی واردات مواد اولیه و کالاهای واسطه ای در حال انجام است. مورد بحث قرار گرفت. دو قبض اضطراری

فکر می کنم تاثیر و پیامدهای افزایش نرخ مالیات بر نهاده ها را باید از قبل پیش بینی می کرد و کاملاً واضح بود که افزایش نرخ مالیات بر نهاده ها باعث افزایش قیمت ها می شد. در همان زمان که لایحه بودجه تنظیم شد و متوجه تغییرات در تعیین نرخ ورودی حقوق شدیم، این هشدار را دادیم که با این تصمیم، حقوق ورودی تا 6 برابر افزایش می یابد. در نهایت در حین اجرا شاهد بودیم که افزایش شدید حقوق ورودی بر قیمت مواد اولیه وارداتی و کالاهای تولیدی تاثیر گذاشته است. حالا بعد از 4 ماه تصمیم گرفته اند این تصمیم را اصلاح کنند.

در مورد تاثیر تصمیم تغییر نرخ عوارض واردات بر کاهش تورم باید دانست که تورم را نمی توان تنها در چارچوب این تغییر تحلیل کرد، زیرا در شرایط فعلی سایر سیاست ها و مولفه ها از جمله پولی و سیاست های مالی، تحریم های موجود، که احتمالا تشدید خواهد شد.

اتفاق خروج ارز ترجیحی در ابتدای سال به اندازه خود تورم برای بازار ایران هزینه داشت و طبیعتا کاهش نرخ ورودی ممکن است تا حدودی از شیب صعودی بکاهد. تورم است، اما قطعا تورم را کاهش نمی دهد.

اما اتفاق مهم و فشاری که پس از اعلام کاهش نرخ عوارض واردات وارد شد و ممکن است تبعات اقتصادی را برای کشور به تعویق بیندازد این است که بازار را در حالت انتظار قرار داده است. به طوری که خرید و فروش در بازار کمتر از دو رقم می شود، یک هفته است که بسیاری از معاملات خودداری می کنند و معتقدند با اعمال این تصمیم در روزهای آینده اگر از امروز اقدام به خرید مواد اولیه کنند ضرر خواهند کرد.

در مورد ادعای بانک مرکزی مبنی بر اینکه در سال 1401 نرخ رشد منفی نقدینگی در فروردین ماه نوید بهبود شاخص های اقتصادی و تداوم این روند در ماه های آتی را می دهد، پس باید در نظر داشت که کاهش نرخ رشد نقدینگی به جایی نمی رسد. راه و دلیل آن نیز بسیار ساده و واضح است. دولت با کسری بودجه زیادی مواجه است.
سیاست پولی کار چندانی انجام نمی دهد، در این شرایط چگونه می توان رشد نقدینگی را کنترل کرد؟ اگر دولت حقوق و هزینه های جاری کارگران و مستمری بگیران را پرداخت نکند، زیرا بخش عمده بودجه دولت در بخش جاری است و بودجه عمرانی را تا جایی که می توانستند و معمولاً درصدی از اتمام آن را پرداخت می کردند. بودجه ساخت و ساز کم است

با توجه به افزایش قیمت نفت، درآمدهای حاصل از فروش نفت نیز افزایش یافته است، اما به نظر می رسد سطح آزادسازی ارزهای نفتی در کشورمان با چالش روبه رو شده و روسیه نیز به رقیب جدی ایران در حوزه نفت تبدیل شده است. بازار و فروش نفت ایران نسبت به قبل از جنگ کمتر شده است، روسیه و اوکراین دچار نوسان شده و از سوی دیگر نرخ رشد قیمت نفت کاهش یافته است.

از سوی دیگر، با توجه به روند مذاکرات، هر اتفاقی بیفتد، ممکن است فشار تحریم ها بر صادرات و فروش نفت ایران افزایش یابد. اساساً دلیل افزایش فروش نفت ایران این بود که آمریکا قصد داشت از این طریق به ایران چراغ سبز نشان دهد و حسن نیت آمریکا در نظر گرفته شود و در نهایت به نتیجه مذاکرات منجر شود.

بنابراین با توجه به روند مذاکرات نمی توان خوش بین بود که در ماه های آینده بخشی از نفت که در بودجه آمده است مستقیماً از محل فروش نفت تامین و به فروش برسد و ریال آن از مرکز گرفته شود. بانک و دلار بلوکه شده را برای بانک مرکزی در نظر بگیرید، در واقع بانک مرکزی دلاری برای فروش ندارد، بنابراین باید دوباره پول چاپ کند.

* کارشناس مسائل اقتصادی