در عین حال بدون شک احداث راه آهن رشت – آستارا برای پیشرفت همکاری های اقتصادی بسیار حائز اهمیت است. در این زمینه می توان به نکات زیر توجه کرد:
1- بر اساس داده های مرکز مطالعات مجلس، عملکرد ترانزیتی کشور بر اساس آمار وزارت راه و شهرسازی عمدتاً در حوزه راه بوده و بخش راه آهن از مشخصات قابل قبولی برخوردار نبوده است. وزن در عملکرد حمل و نقل کشور در چند سال اخیر با روند نزولی ترانزیت مواجه بوده که در دو سال اخیر به بیش از 50 درصد رسیده است. شکاف بین وضعیت کنونی و «وضعیت مطلوب ترانزیت» طی دهه‌های گذشته نشان می‌دهد که عدم استفاده از استعدادهای ترانزیت کشور ریشه در عواملی غیر از تحریم‌ها، همه‌گیری ویروس کرونا دارد و ارتباط مستقیمی با برنامه‌ریزی کشور دارد. سیستم مدیریت.
2. امروزه کشورهای تولیدکننده نفت و گاز به دنبال تنوع بخشیدن به اقتصاد، کاهش وابستگی به درآمدهای نفتی هستند و ایران و جمهوری آذربایجان نیز سرمایه گذاری در بخش حمل و نقل منطقه را برای این منظور هدف گذاری کرده اند. جمهوری آذربایجان به عنوان دروازه قفقاز، آغازگر و شریک ساخت راه آهن باکو- تفلیس- قارص بود و بیش از 20 میلیارد دلار برای تبدیل این کشور به یک قطب مهم حمل و نقل منطقه ای اختصاص داد. ایران همچنین پلی است که روسیه، قفقاز و خلیج فارس را به آب های آزاد دریای عمان متصل می کند و ایران امن ترین، نزدیک ترین و اقتصادی ترین مسیر حمل و نقل برای کشورهای اطراف است.
3- راه آهن رشت – آستارا یکی از مهمترین پروژه های ریلی کشور برای استفاده از کریدورهای بین المللی است. با اتصال راه آهن ایران به جمهوری آذربایجان، کریدور شمال به جنوب معنای واقعی پیدا می کند، ترانزیت ریلی کشور به شدت متحول می شود. ساخت راه آهن رشت – آستارا به طول 164 کیلومتر یک اتصال رشت به آستارا موجب تسهیل تبادلات ریلی بین بنادر شمالی و جنوبی کشور می شود. در واقع ایجاد تمامی مسیرهای ریلی در کریدور ترانزیتی شمال-جنوب، ارتباط مستقیم ریلی بین خلیج فارس و شبه جزیره هند با روسیه، آسیای مرکزی، قفقاز و کشورهای اروپایی و بتونه در گرجستان، دریای سیاه. در کشورهای اروپایی کشورها یکی از اهداف اصلی این محور هستند.
4- حجم تردد پیش بینی شده در سال اول بهره برداری از محور رشت – آستارا حدود سه میلیون تن بار – 200 هزار مسافر است که در سالهای بعد به 4 میلیون تن بار – 500 هزار مسافر افزایش می یابد. از این پس شرکت های بین المللی ترجیح می دهند بار را از طریق ایران حمل کنند، زیرا این مسیر از نظر زمان، هزینه و امنیت گزینه بهتری خواهد بود.
5. مسیر ریلی رشت – آستارا حتی در کریدور شرق – غرب معنا پیدا می کند و قطار کانتینری شانگهای – تهران را می توان از طریق مسیر رشت – آستارا – تفلیس به اروپا فرستاد. در حال حاضر محموله های چینی از طریق راه آهن به بندر اوکتایو و از طریق دریا به بندر باکو و بار دیگر از طریق راه آهن به باکو از طریق دریای تفلیس منتقل می شود.
6. احداث راه آهن رشت – آستارا نقش عمده ای در افزایش تجارت بین المللی، منطقه ای، بار و ترانزیت مسافر خواهد داشت. به آب‌های خلیج فارس و آزادانه متصل شوید و در هزینه‌های خود صرفه‌جویی کنید. در حال حاضر میلیون ها تن کالا طی 60 روز از هند به کشورهای اروپایی به قفقاز منتقل می شود که تا پایان کریدور شمال-جنوب به 10 تا 14 روز کاهش می یابد.
7- جمهوری آذربایجان هشت کیلومتر راه آهن در داخل کشور تا رودخانه مرزی آستاراچای احداث کرده است. قرار بود جمهوری اسلامی ایران و جمهوری آذربایجان 50 درصد بودجه برنامه را که حدود یک میلیارد دلار است، تامین کنند. پایان این پروژه – اتصال ریلی کریدور شمال به جنوب محور اصلی مذاکرات ایران، روسیه و جمهوری آذربایجان در اجلاس سه جانبه تهران بود. هر سه کشور به دنبال تقویت اقتصاد، ایجاد تنوع در بخش‌های درآمدزا هستند و اتصال راه‌آهن ایران، روسیه و آذربایجان برای سه کشور مزیت دارد. این اقدام به جمهوری آذربایجان اجازه می دهد تا به خلیج فارس بپیوندد، “روس ها نیز می توانند از این مسیر برای حمل کالاهای خود استفاده کنند.” در عین حال، تکمیل راه آهن رشت – آستارا کشورمان را به قطب ترانزیتی کریدورهای حمل و نقل منطقه ای و به تبع آن مرکز توسعه اقتصادی منطقه تبدیل می کند.
8- احداث راه آهن رشت – آستارا به عنوان خط دوستی تهران و باکو نشان از اعتماد بالای دو طرف دارد که فرصت ورود به اجرای پروژه های کلیدی احتمالی را می دهد. راه‌اندازی راه‌آهن آستارا – رشت، حمل‌ونقل کالا از خلیج فارس: از دریای عمان به ایران و آذربایجان کمک می‌کند تا با ایجاد تعرفه‌های مناسب، تسهیل در اخذ ویزای ترانزیتی و تسریع در روند دریافت ویزای ترانزیتی، به بازیگری واقعا فعال تبدیل شوند. حمل و نقل کالا در منطقه به یک اقتصاد تبدیل شود.
امیدواریم وزارت مسکن و شهرسازی با حمایت وزارت امور خارجه این گام مهم را به عنوان پایان آخرین حلقه کریدور شمال – جنوب در دستور کار قرار دهد و برای تکمیل آن تلاش کند. پروژه دیگر به تعویق نمی افتد!