زیارت در زندان امام موسی کاظم (ع)

شهر بغداد در تاریخ مذهب شیعه از اهمیت خاصی برخوردار است، شیعیان همواره بخشی از ساکنان آن بوده اند. سلام. در قرن سوم و چهارم و پنجم ساکنان یکی از دو ناحیه بزرگ بغداد به نام ناحیه کرخ شیعه بودند که حوزه علمیه شیعی قدرتمندی را شامل می شد.گروه بزرگی از فقهای شیعه.

امروزه نیز پس از گذشت دوازده قرن از تأسیس آن، شیعیان همچنان اکثریت جمعیت آن را تشکیل می دهند؛ طبق آمار بیش از هشتاد درصد جمعیت بغداد بزرگ را شیعیان تشکیل می دهند.

شهر بغداد از دیرباز محل رفت و آمد امامان شیعه و فقهای محدث بوده است. بقایای برخی از آنها در گوشه و کنار این شهر باقی مانده است. نوزده زیارتگاه شیعیان در عراق در بخش قدیمی بغداد (به جز شهر کاظمیه در حومه بغداد) وجود دارد. زیارتگاه نواب اربعه و مقبره شیخ کلینی و امامزاده اسماعیل بن موسی بن جعفر و مسجد براها و زندان حضرت موسی بن جعفر (ع) و حرم کنبرعلی: زیارتگاه. سعید ادریس وارث حضرت کاظم (ع) است.

در گذشته برخی از این زیارتگاه ها توسط اهل سنت متعصب اشغال شده بود و محوطه دفتر وقفات شیعیان بازگردانده شد.

در غرب بغداد، عباس قوی ترین بازمانده از آخرین دوره خلافت عباسی، مدرسه المستنصریه است که توسط المستنصر بالله عباس در سال 60 هجری قمری ساخته شده و تا به امروز پابرجاست.

در اطراف این مکان مهم تاریخی چندین زیارتگاه شیعی وجود دارد. در غرب مدرسه مسجدی به نام جامع الاصافی قرار دارد که در اصل جامع الصفوی یا مسجد صفوی نامیده می شد که عثمانی ها آن را اسفیه نامیدند. شیخ محمد بن یعقوب کلینی رازین نویسنده کتاب شریف کاف متوفی نهم هجری در بخشی از این مسجد جلیل القدر مدفون است.

در شرق مدرسه آرامگاه اسماعیل بن موسی بن جعفر (ع) قرار دارد که در کنار مسجد عتیق دوره ایلخانی نیز قرار دارد. در شمال مدرسه ذکر شده است؛ جلوی درب تاریخی آن قبر علی بن محمد سمری متوفی نهم هجری نایب چهارم امام زمان و وکیلش در غیبت صغیره قرار دارد.

پیش از این مقبره دارای حیاط بوده اما در سال بعد از میلاد مسیح به بهانه توسعه بازار كفش در سوم، تمام محوطه های این مقبره مصادره و حرم مرحوم سمری در 4 اتاق 4 متری بسته شد.

شش سال پیش، کل حرم و اطراف آن که به یک انبار-کافه تبدیل شده بود، توسط شیخ سمیع المسعودی، معاون وقت سازمان زیارت عراق بازسازی شد. در روند بازسازی
روز شنبه محرم سال 1446 هجری قمری برای شرکت در کنگره جهانی غدیر به نجف اشرف مشرف شدم. من به دعوت رئیس بقعه، معاون بنیاد شیعیان عراق به بغداد رفتم. حرم شیخ کلینی بازسازی شد و ضریح نقره ای زیبایی که توسط نقاشان اصفهانی آن ساخته شده بود افتتاح شد.

در فاصله اندکی از مقبره شیخ کلینی، در گوشه شمال غربی مدرسه مستنصریه، خانه سندی بن شاهک، زندان امام موسی کاظم (ع)، زندان تاریکی است که سالها در آن زندانی بود. .

به گفته بزرگان و اهالی منطقه، این قسمت یک قرن است که بسته شده است، و مردم اجازه ورود ندارند، کارکردهای آن آنجاست. این پل در محل همان پلی که پیکر مبارک حضرت موسی بن جعفر (ع) بر آن گذاشته شده بود ساخته شد.

در همین زمان بود که پس از مراسم افتتاحیه مرقد مرحوم شیخ کلینی به پیشنهاد خادمی حجت الاسلام والمسلمین شیخ محمد المسعودی و حجت الاسلام والمسلمین شیخ محمدرضا انصاری دکتر . سعید، رئیس عتبات عالیات عراق برای زیارت المستنصریه از آنجایی که می دانستم خانه سندی بن شاهک و زندان مخوف امام قدیم (ع) در همان محوطه و ایوان منتهی به مدرسه وجود دارد، همه به مدرسه رفتیم.
سلام. پس از بازدید از قسمت های مختلف این محوطه تاریخی و معروف که در قرن هفتم ساخته شده است، با اشاره به پیرمردی که همراهش بودیم، ما را به صحن راهنمایی کرد که در نهایت با بیش از یک سنگ به درب زندان حضرت می رسد. و آجر قرن تمام شد، ما رسیدیم.
به شیخ سمیع مسعودی پیشنهاد دادم که مأموریت و تکلیف بعدی شما را نزد امام هادی (ع) ثبت کند. سند حرم عسگری که مردی آزاده بود در عراق و در کشورهای اسلامی صدایی درآورد و دیگر دستاوردهای شما را به قبور فراوان و زمین های وقف شده به حرم ها که تبدیل به قهوه خانه و انبار شده بود برگرداند. . حالا باید این مکان را برای شیعه و سنی باز کنید تا ظلم و ستم قرن هفتم بر همه آشکار شود.
اینجا بود که دستور تخریب دیوار مذکور را داد و من و او اولین آجرهای دروازه این زندان را خراب کردیم و دقایقی بعد امام کاظم ع دیوار درب زندان برچیده شد، عمیقاً با هم برخورد کردیم. و پله های فرسوده!
یادم می آید از این پله های فرسوده و وحشتناک بیش از پنج متر پایین آمدیم در حالی که کاملاً در خاک بودیم.
اما بالاخره به جایی رسیدیم که نمی توانستیم پایین بیاییم، می ترسیدیم آن طرف، عقرب، حشرات دیگر و … فرو بریزیم.
در دنیایی پر از غم و افسردگی و نفرت، به سختی از این مکان خارج شد و در همان زمان بود که به شیخ سمیع مسعود دستور داد تا از امروز این مکان را باز کرده و برای بازدیدکنندگان آماده کند.
و به این ترتیب، یک قرن بعد، این مکان کشف شد، و اکنون زائران می توانند برای درک بخشی از سختی های امام هفتم که سال ها در این مکان زندانی بودند، به این مکان مراجعه کنند.

* وزیر افتخاری عتبه عراق، عضو فرهنگستان علوم پزشکی ایران
یکشنبه 5 اسفند / برابر با سالروز شهادت امام کاظم (ع) است.