عمومی

از مجرمان عکس بگیریم؟ – سرگرمی برای همه

یکی از موضوعاتی که همواره مورد انتقاد مردم در شبکه های اجتماعی بوده و بعضا رسانه های خارجی نیز به آن پرداخته اند، عکاسی از چهره مجرمان است. این تصاویر که اغلب یا در زمان بازسازی صحنه جرم و یا در دادگاه ها گرفته می شود، دو سوال اساسی را ایجاد می کند. آیا عکاسی از مجرمان قانونی است یا اخلاقی؟ کشورهای دیگر چه قوانینی برای عکاسی از مجرمان دارند؟

اسماعیل عباس عکاس پیشکسوت در گفت وگو با سرگرمی برای همه در پاسخ به این پرسش ها توضیحاتی ارائه کرد و در ادامه صحبت های او نظرات مرتضی فرج آبادی عکاس پیشکسوت مطبوعات را نیز خواهید خواند.

عباس می گوید: مشکل ما نداشتن مرز مناسب است.
وی ابتدا با اشاره به اینکه تا چیزی ثابت نشود نباید افراد را مجرم جلوه داد، گفت: ما در کشور برای نداشتن تعریف درست از برخی مسائل می جنگیم. به عنوان مثال در گذشته در آمریکا اجازه عکسبرداری از مجرمان در دادگاه را نداشتند و به همین دلیل بود که برخی از خبرنگاران حتی دوربین های مخفی را با خود می بردند و عکس می گرفتند. «اما در کشور ما بارها دیده ایم که امروز یک مجرم دستگیر شد و فردای آن روز تصاویرش در سایت های خبری منتشر شد.
این عکاس پیشکسوت نیز گفت. «عدم تعریف درست از این مشکل باعث ایجاد مشکلاتی می شود. به عنوان مثال در مورد سقوط هواپیمای C-130 این مشکل باعث شد تا خبرنگاران حتی داخل هواپیما شده و عکس بگیرند. فقط پلیس می توانست وارد صحنه شود. «خبرنگاران از یک سو طلبکار هستند و پلیس و سایر ادارات در این مورد دیدگاه متفاوتی دارند.

تعاریف قانون با اخلاق همخوانی ندارد

همانطور که قبلا اشاره شد موضوع عکاسی از چهره مجرمان و صحت آن از دو بعد حقوقی و اخلاقی قابل بررسی است. از نظر حقوقی باید به این سوال پاسخ داد که قوانین کشورمان چه پروتکل هایی را برای عکاسان مطبوعات تعریف کرده است و از نظر اخلاقی به این سوال که لزوم حفظ حریم خصوصی افراد وجود دارد؟ و آنچه مجرمان انجام می دهند و نمی کنند، قابل بیان است.

عباس اسماعیلی در این باره نظر دارد. «قانون گاهی تعاریفی دارد که با اخلاق همخوانی ندارد، در برخی موارد با اخلاق منافات دارد. اما آنچه وجود دارد این است که در نهایت پیروزی بر اساس قانون است، زیرا نهادها قدرت تحمیل آن را دارند.»

او گفت: «هر آنچه که چشم انسان در مکان‌های عمومی می‌بیند، عکاسان می‌توانند آن را ثبت کنند.

این عکاس پیشکسوت ادامه داد. «طبق این تعریف، عکاسی با توجه به فواصل مختلف معانی مختلفی دارد. به عنوان مثال، من نمی توانم وارد خانه شما شوم و نقاشی کنید، اما می توانم پنجره خانه شما را رنگ کنم. حتی اگر برهنه باشید. در کشور ما اما در آن زمان عکاسی در مکان های عمومی مشکلی نداشت، شاید حتی تعریفی هم برای آن وجود نداشت. بعد از انقلاب فضا تغییر کرد و هنوز تعریف مشخصی ارائه نشده است.»

به گزارش سرگرمی برای همه، انتشار تصاویر مجرمان در فضای مجازی، در بازسازی صحنه جرم در رسانه ها و یا در جهت هدایت جرم اغلب با انتقاد مخاطبان و کاربران همراه است. اکثر این افراد صرف نظر از مکانیسم قانونی یا غیرقانونی نمایش فیلم و عکس مجرمان، بیشتر ماهیت این عمل را زیر سوال می برند. اما مشکل اصلی که عواقب درازمدت برای مجرم – اعضای خانواده اش – دارد، دیدن چهره او در این فرآیند و ضبط فیلم و عکس است.

کشورهای مختلف قوانین متفاوتی برای انتشار تصاویر مجرمان دارند. به عنوان مثال، در اردن، سازمان دیده بان رسانه مجموعه ای از دستورالعمل های اخلاق حرفه ای را ایجاد کرده است که می تواند به روزنامه نگاران، رسانه ها، مدیریت انتشار عکس های قربانیان و قربانیان کمک کند. بر اساس این دستورالعمل، ابتدا باید مظنون (شخص دستگیر شده)، متهم (فرد حاضر در دادگاه) و محکوم (شخصی که رای قطعی دادگاه علیه او صادر شده است) تشخیص داده شود. دوم، قانون اصلی تصمیم برای انتشار یا عدم عکسبرداری از مجرم باید ارزیابی شود تا تأثیر انتشار آن بر آگاهی عمومی و مزایایی که انتشار آن عکس ممکن است داشته باشد، ارزیابی شود.

پروتکل خاصی وجود ندارد

مرتضی فرج آبادی، عکاس مطبوعاتی وی به سرگرمی برای همه گفت: پروتکل خاصی در ایران وجود ندارد، هرگز به ما گفته نشده که چگونه صورت را چک کنیم. عکاسان اغلب خطی را در چشمان متخلف قرار می دهند که هنوز با صورت قابل تشخیص است.

وی با اعتراف به اینکه گاهی پیش می آید که یکی از خبرگزاری ها عکس مجرمانه را بررسی می کند و دیگری نه، گفت: در حوزه عکاسی باید بگویم که رسانه ها سلیقه ای دارند. حتی عکاس هم سلیقه دارد. بستگی به حساسیت عکاس به سوژه دارد. مثلاً زمانی که راهزنان در شهر پرسه می زدند، شطرنج بازی می کردیم، اما بعد از مدتی دیدیم که هدف از این کار این است که این افراد را راهزن خطاب کنیم و دیگر شطرنج را متوقف کردیم. با این حال، موانع خانوادگی در پشت این افراد وجود دارد که با این وجود، شما باید به عنوان یک عکاس آن را حفظ کنید. «متاسفانه حتی در مطبوعات قانون خاصی در مورد نحوه برخورد با مجرمین وجود ندارد.

بر اساس این گزارش، انتشار تصاویر مجرمان، به قول خودمان، در گذشته های دور یکسان نبود، شاید آموزنده-منطقی بود، اما امروزه با تمرکز بر تصویر، دنیای پست مدرن به سمت تصویر حرکت می کند، هر. حرکت در قالب انتشار فیلم یا عکس افراد توسط رسانه ها باید با دقت بسیار انجام شود، به عبارت دیگر دروازه بانی آن باید به درستی هر چه بیشتر انجام شود.

پایان پابام