چگونه در خانه نان درست کنیم؟
حال که با شیوع و همه گیری ویروس کرونا مواجه هستیم و برای پیشگیری و حمایت از کادر درمانی بایستی در خانه هایمان بمانیم. می توانیم با آشنایی با روش های پخت انواع نان در خانه، هم از خرید نان از بیرون بی نیاز شویم و هم روشی برای گذران ایام قرنطینه به شکلی مفید داشته باشیم. پختن نان در خانه یکی از لذت‌بخش‌ترین کارها و البته راه حل خوبی برای روزهایی است که نمی‌توانیم از خانه بیرون برویم. اگر برای اولین بار می‌خواهید در خانه نان بپزید اصلا نگران نباشید؛ در این قسمت از نان سالم تبریز، طرز تهیه نان خانگی در تابه را به شما آموزش می‌دهیم. مواد لازم در دستور پخت این نان تابه‌ای بسیار کم است و نیازی به فر یا لوازم آشپزخانه خاصی هم ندارد.
مواد لازم برای پخت نان تابه‌ای خانگی
- آرد نانوایی یا آرد سفید: ۲ الی ۲٫۵ پیمانه
- پودر خمیر مایه: ۱٫۵ قاشق مرباخوری
- روغن مایه: ۳ قاشق غذاخوری
- شکر: ۱ قاشق مرباخوری
- نمک: ۲ قاشق چای‌خوری
- آب ولرم: ۱ پیمانه
طرز تهیه نان خانگی در تابه
۱.
برای شروع مایه خمیر را همراه شکر در یک پیمانه آب ولرم بریزید و کاملا حل کنید. بهتر است از یک کاسه‌ی بزرگ برای این کار استفاده کنید.
۲.
مقداری از آرد را به ترکیب اضافه کنید و هم بزنید تا جایی که مایه مانند تصویر غلظتی شبیه مایه‌ی کیک پیدا کند. حالا ظرف را با یک دستمال تمیز بپوشانید و برای ۱۰ دقیقه آن را در جای نسبتا گرم قرار دهید تا مایه خمیر فعال شود و حباب‌های اولیه در آن به وجود بیاید.
اگر مایه خمیر بعد از ۱۰ دقیقه فعال نشد و حبابی در خمیر به چشم نخورد، احتمال دارد مایه خمیر کهنه یا خراب باشد.
۳.
زمانی که مایه خمیر فعال شد، آرد را به آرامی به آن اضافه کنید تا خمیر شکل بگیرد. نیمی از روغن را هم در کنار آرد به خمیر اضافه کنید. برای جلوگیری از سفت شدن خمیر نان، آرد را به آرامی و کم‌کم اضافه کنید، چون آرد زیاد باعث سفت شدن نان می‌شود.
۴.
مهم‌ترین نکته در پخت نان این است که به اندازه‌ی مناسب آرد به خمیر اضافه کنید، تا جایی که مانند تصویر با فشار دادن، خمیر به دست نچسبد. دقت کنید که اگر وقتی دستتان را روی خمیر نگه می‌دارید بعد از چند لحظه خمیر به دست می‌چسبد نیازی به اضافه کردن آرد بیشتر نیست؛ این چسبندگی با ورز دادن از بین می‌رود.
۵.
سطح میز یا تخته کار را آرد بپاشید و خمیر را برای ۱۰ دقیقه روی آن ورز دهید. مابقی روغن را در این مرحله کم‌کم به خمیر اضافه کنید.
۶.
بعد از ورز دادن، کف و دیواره‌های یک کاسه‌ی بزرگ را چرب کنید و خمیر را در آن بگذارید. روی خمیر را با و سپس یک پارچه بپوشانید و آن را در جای نسبتا گرم قرار دهید. اجازه دهید خمیر شما بین ۱ تا ۱٫۵ ساعت استراحت کند. بعد از این که خمیر خوب پف کرد روی آن را بردارید و با دست پف آن را بگیرید.
۷.
سطح میز یا تخته کار را آردپاشی و خمیر را روی آن به ۶ چانه‌ی مساوی تقسیم کنید. روی چانه‌ها را دوباره با سلفون و پارچه بپوشانید و اجازه دهید برای ۱۵ دقیقه‌ی دیگر استراحت کنند.
سلفون‌ها را دور نریزید، بعد از ۱۵ دقیقه چانه‌های خمیر را بردارید و با وردنه روی سطح آردپاشی شده به ضخامت ۲ الی ۳ سانتی‌متر باز کنید. سپس با همان سلفون‌ها دوباره روی آنها را بپوشانید و اجازه دهید برای ۱۵ دقیقه‌ی دیگر هم استراحت کنند.
۸.
تابه‌ی نچسب خود را روی حرارت متوسط رو به زیاد داغ کنید. خمیری که باز کردید را داخل تابه قرار دهید و اجازه دهید بپزد. وقتی روی نان شروع به حباب زدن کرد، آن را برگردانید. چند بار دیگر این کار را تکرار کنید تا دو طرف نان به طور یکدست طرز تهیه نان خانگی را بلدید؟ به نظرتان می‌آید که دیگر دورهٔ این کارها گذشته است؟ متأسفانه دنیا به‌ویژه در این روزها مدام به ما نشان می‌دهد که همیشه چیزی برای غافلگیرکردن ما در آستین دارد.
پس بهتر است که تا جایی که می‌شود توانایی‌های مختلف را در خودمان رشد بدهیم تا از بحران‌های ریزودرشت اطراف‌مان جان سالم به‌در ببریم. مثلا اگر بتوانیم طرز تهیه نان خانگی را یاد بگیریم، از ابعاد متنوعی خیال‌مان راحت خواهد شد. با وجود نان خانگی دیگر نگران محتویات داخل نان نیستیم و اگر مثل این روزهای کرونایی اسیر شدیم، دست‌مان باز خواهد بود که هر نانی که دل‌مان می‌خواهد برای خود درست کنیم. در این مقاله برایتان از طرز تهیه نان خانگی بدون نیاز به تنور و امکانات عجیب‌وغریب خواهیم گفت. بربری دوست دارید یا سنگگ؟ تافتون را ترجیح می‌دهید؟ رابطه‌تان با نان‌های حجیم چطور است؟ هر نانی که مد نظرتان است، با ما همراه باشید.
بدون مایکروویو و فِر هم می‌توان نان درست کرد؟
فرِ یا مایکروویو ندارید و فکر می‌کنید که نمی‌توانید در منزل نان بپزید؟ سخت در اشتباهید. با کمترین امکانات هم می‌توانید انواع نان‌های خوشمزه را بپزید و نوش‌جان کنید. اگر بنا باشد که بدون این تجهیزات نان بپزید باید قابلمه یا تابه‌ای در اختیارتان باشد که سنگین و مستحکم و از جنس چدن و آهن است. قابلمه‌ای با این مشخصات به شما کمک می‌کند تا حرارت را به‌طور مساوی و یکنواخت به نواحی مختلف خمیرتان منتقل کنید.
این قابلمه‌ها می‌توانند روی آتش گاز، آتش در طبیعت و هر جای دیگری قرار بگیرند و امکان پختن نان خانگی را برایتان فراهم کنند. اگر ساج یا همان صفحه فلزی محدب هم در اختیارتان باشد تا خمیرتان را به‌راحتی روی آن پهن کنید و نان بپزید که دیگر عالی می‌شود. به‌کمک این وسیله هم می‌توانید نان تافتون خوشمزه درست کنید و لذت ببرید.
در ادامه به‌ترتیب از پخت نان‌های تافتون، بربری و سنگک برایتان خواهیم گفت. اگر دوست‌دار نان‌های تپلی و پف‌دار غربی هستید هم برایتان دستوری آسان تهیه کرده‌ایم.
طرز تهیه نان تافتون خانگی
نان تافتون از آن نان‌های همه‌پسند و خوشمزه‌ای است که تقریبا همه آن را دوست دارند و تقریبا با هر غذا و وعده‌ای هم قابل‌خوردن است. طرز تهیه نان خانگی تافتون هم بسیار ساده است و بدون نیاز به امکانات خاص می‌توانید آن را بپزید.
مواد لازم برای نان تافتون
- ۱ لیوان گرم؛
- ۱ لیوان آب؛
- نصف لیوان ؛
- مایه خمیر؛
- ۱ قاشق غذاخوری ؛
- ؛
- نصف قاشق غذاخوری بیکینگ‌پودر.
نکته: آردی که در هنگام پخت نان استفاده می‌شود باید چقدر باشد؟ آرد را کم‌کم بریزید تا خمیر به دست و تخته نچسبد. به‌طور کلی، به‌ازای هر یک کیلو آرد به نیم لیتر آب نیاز است.
دستورالعمل تهیه نان تافتون خانگی
تمام موادی که در قسمت قبلی عنوان شد، با هم مخلوط کنید و به‌مدت ۱۰ دقیقه بگذارید تا به حال خود بماند. بعد از ۱۰ دقیقه، آرد گندم را آرام‌آرام به مخلوط اضافه کنید و هم‌زمان هم بزنید. بعد دست‌ها را بشویید و خمیر را روی تخته بگذارید و با آرد ورز بدهید. آن‌قدر ورز دهید تا خمیر به دست و تختهٔ کار نچسبد.
حالا باید خمیر را مجددا به ظرف برگردانید و روی آن را با پارچه‌ای بپوشانید و اجازه بدهید که به مدت یک ساعت در همان حال باقی بماند. بعد خمیر را از ظرف خارج و چانه‌های ۸۰ گرمی از خمیر درست کنید. تا جایی که می‌شود، چانه‌ها را با وردنه، نازک و صاف کنید. بعد از آن، هر خمیر پهن و صاف‌شده را راهی ماهیتابه یا ساج داغ کنید. نان به‌راحتی پخته می‌شود و طعم خیلی خوبی هم پیدا می‌کند.
طرز تهیه نان بربری خانگی
تاریخ می‌گوید که نان بربری از زمان قاجار وارد ایران شده است و ریشه‌اش به قوم بربر بازمی‌گردد. ماجرا هرچه که باشد، ما قدردان کسانی هستیم که این نان خوشمزه را پختند و مصرف آن را در میان ایرانی‌ها رایج کردند. نان بربری ضخیم‌ترین نان ایرانی است. اگر بخواهیم استانداردی برای قدوقواره‌اش در نظر بگیریم، باید بگوییم که طول تقریبی آن باید ۸۰ سانتی‌متر و عرضش هم حوالی ۳۰ سانتی‌متر باشد. ضخامت نان بربری هم حدود ۲ سانتی‌متر است.
حتما بهتر از ما می‌دانید که بربری اصیل و خوشمزه دارای رویه‌ای برشته و بافت داخلی نرم و پوک است. اما اجازه بدهید که به‌سراغ طرز تهیه نان بربری برویم و به شما بگوییم که حتی اگر نتوانید به نانوایی بروید، باز هم امکان پخت نان‌های خوشمزه برایتان مقدور خواهد بود:
مواد لازم برای تهیه نان بربری برای ۴ قرص نان
- حدود ۲ و یک‌چهارم قاشق چای‌خوری خمیرمایه خشک فعال؛
- ۱ قاشق چای‌خوری شکر؛
- ۲ و نیم قاشق چای‌خوری نمک؛
- ۴ پیمانه آرد نان و کمی بیشتر برای پاشیدن روی سطح آن؛
- ۲ قاشق چای‌خوری آرد همه‌کاره؛
- اسپری روغن گیاهی؛
- ۱ قاشق چای‌خوری ؛
- ۱ قاشق چای‌خوری روغن گیاهی؛
- ۲ قاشق چای‌خوری سفید و سیاه.
دستورالعمل تهیه نان خانگی بربری
- شکر، خمیرمایه و یک و سه‌چهارم پیمانه آب گرم را با هم ترکیب کنید. ۵ تا ۱۰ دقیقه به این ترکیب زمان بدهید تا حالت پُف‌دار پیدا کند.
- نمک و ۴ پیمانه آرد نان را به مخلوط اضافه کنید و با هم‌زن تنظیم‌شده روی درجهٔ کم و متوسط هم بزنید تا مخلوط کاملا یکدست شود.
- برای یکدست‌شدن ترکیبی که ساخته‌اید، درجهٔ هم‌زن را روی متوسط تنظیم کنید و با آن ترکیب را هم بزنید تا به خمیری یکدست و منسجم برسید.
- خمیر را به سطحی پوشیده‌شده از آرد منتقل کنید و آن را ورز دهید. ورزدادن را به مدت ۴ دقیقه ادامه بدهید و اگر نیاز بود، آرد بیشتری اضافه کنید تا خمیر حالت ارتجاعی داشته باشد و چسبندگی‌اش به دست و سطح را از دست بدهد.
- کاسه‌ای بزرگ را با روغن گیاهی چرب کنید و خمیر را داخل آن بیندازید. سپس روی کاسه را پلاستیک بکشید.
- ظرف را به مدت ۶۰ تا ۷۵ دقیقه در جایی گرم قرار بدهید تا حجمش افزاش و پُف کند.
- خمیر را به دو بخش تقسیم و دو شونه خمیر به آنها تهیه کنید. روی خمیرها آرد بپاشید که چسبندگی پیدا نکنند و بگذارید تا حدود ۳۰ تا ۴۵ دقیقه بماند و پُف کند.
- در فاصله‌ای که خمیر مشغول پف‌کردن است، آرد همه‌کاره، جوش‌شیرین و یک قاشق چای‌خوری روغن را به همراه دو-سوم پیمانه آب در قابلمه‌ای کوچک روی حرارت متوسط مخلوط کنید. ترکیب را آرام هم بزنید تا غلیظ شود. این کار را به مدت ۳ دقیقه انجام بدهید و بعد اجازه بدهید تا محتویات قابلمه سرد شود.
مرحله پخت در طرز تهیه نان خانگی بربری
اگر فِر داشته باشید که بسیار راحت خواهید بود. در این بخش از کار با وجود داشتن فِر می‌توانید سنگ پیتزا یا سینی فِر را در قسمت پایینی آن بگذارید و آنها را در حدود ۲۰ دقیقه تا ۴۵۰ فارنهایت یا ۲۳۰ سانتی‌گراد داغ کنید. این مرحله به شما کمک می‌کند تا از برشته‌شدن نان‌تان مطمئن شوید.
یکی از چانه‌ها را روی سطح موردنظرتان پهن کنید و روی خمیر آرد بپاشید. نمک و کنجد را در کاسه‌ای ترکیب کنید. انگشت‌های‌تان را درون کاسهٔ آب ببرید و روی سطح خمیر برش‌هایی عمودی مانند آنچه در نان بربری‌های نانوایی می‌بینید، ایجاد کنید. بعد با روغن گیاهی و برس مخصوص روغن، روی نان را چرب کنید و نیمی از مخلوط کنجد و نمک را روی خمیر بپاشید.
خمیر را به مدت ۱۵ تا ۱۸ دقیقه در فِر بپزید تا روی آن طلایی شود. بعد از آن می‌توانید نان را به سینی یا ظرفی دیگر منتقل کنید تا سرد شود و آن را نوش‌جان بفرمایید.
اگر فِر ندارید هم اشکالی ندارد. قابلمه‌ای چدنی را روی گاز بگذارید. داخل قابلمه باید نچسب باشد. قبل از انتقال خمیر به قابلمه، حدود ۵ دقیقه زیر آن را روشن کنید تا کاملا داغ شود. قابلمه را اندکی چرب و بعد خمیر را با وردنه یا چیزی شبیه آن (مثلا بطری روی سطحی صاف پهن کرده‌اید) روی کف قابلمه پهن کنید. حالا باید حرارت زیر قابلمه را ملایم کنید تا خمیر شروع به پخته‌شدن از سمت پشت کند و روی آن حباب‌هایی ظاهر شود.
بعد خمیر را برگردانید و اجازه بدهید که سطح رویی آن بپزد. پس از پخت نان‌ها هم می‌توانید به دو طرف آن کره بزنید و برای مرحله بعدی یعنی نوش‌جان‌کردن پیش بروید.
طرز تهیه نان سنگک در خانه
دربارهٔ نان سنگک دوست‌داشتنی هم حرف‌های زیادی زده می‌شود. مثلا اینکه از زمان ساسانیان تا به‌حال مهمان سفره‌های ایرانی بوده است یا اینکه شیخ بهایی کسی است که آن را برای نخستین‌بار درست کرده و… . در هر حال، تاریخچه این نان هر چه که باشد، یکی از خوشمزه‌ترین و مقوی‌ترین نان‌های ایرانی همین سنگک جذاب خودمان است. اصلا می‌توانید آبگوشت را بدون نان سنگک تصور کنید؟ این نان یار باصفای سفره‌های ماست. پس اگر طرز تهیه نان سنگک خانگی را یاد بگیرید، ضمن اینکه می‌توانید هر موقع که خواستید با دستان خودتان آن را بپزید، ادای دینی هم به حضور پرمهرش بر سر سفره‌های ایرانی در طول تاریخ خواهید کرد.
مواد لازم برای تهیه نان سنگگ
- ۲ پیمانه و نیم آب گرم؛
- ۴ پیمانه آرد کامل؛
- ۱ قاشق غذاخوری مایه خمیر خشک؛
- ۴ قاشق غذاخوری کنجد؛
- ۲ قشق غذاخوری نمک؛
- روغن پخت‌وپز به مقدار لازم.
دستورالعمل تهیه نان خانگی سنگک
برای تهیهٔ نان سنگک به تعدادی سنگ‌ریزه هم نیاز دارید تا شکل و شمائل نان را به نمونه‌ای نزدیک کنید که از نانوایی می‌خرید. البته اگر بخواهید امکان حذف سنگ از فرایند پخت‌وپز هم وجود دارد ولی سنگ‌ها می‌توانند بافت و شکل نان را اصیل‌تر و جذاب‌تر کنند.
برای شروع فرایند پخت نان خانگی باید کاسه‌ای در اندازهٔ متوسط بیاورید و مایه خمیر را به همراه یک-چهارم پیمانه آب ترکیب کنید. بگذارید که این ترکیب به اندازهٔ ۵ دقیقه به حال خود بماند. نمک و یک و نیم پیمانه آب را هم به آن اضافه کنید و اجازه بدهید که حدود ۱۰ دقیقهٔ دیگر هم بماند. سپس به‌تدریج، آب و آرد باقی‌مانده را به آن اضافه کنید. همهٔ اینها را با هم مخلوط کنید و هم بزنید تا خمیری یکدست ایجاد شود.
کاسه‌ای بزرگ‌تر بیاورید و کف آن را با روغن چرب کنید. حالا خمیر را به این کاسه منتقل کنید و روی آن را با پارچه مرطوب بپوشانید. بگذارید تا خمیر یک شب در ظرف بماند و پُف کند. البته جایی که ظرف را قرار می‌دهید باید گرم و تاریک باشد.