تابش اولین نور بر تلسکوپ رصدخانه ملی ایران ثبت شد
پس از 5 سال آزمایش و فراز و نشیب؛
گام نهایی در مونتاژ زیر مجموعه های تلسکوپ و تکمیل پروژه رصدخانه ملی ایران با اولین ثبت نوری تلسکوپ 3.4 متری این رصدخانه محقق شد.
پروژه رصدخانه ملی ایران واقع در قله گرگش در کامو استان کاشان در پژوهشکده دانش بنیان مبتنی بر دانش و فناوری و با حمایت وزارت علوم و تحقیقات اجرا شد. و فناوری، معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری و سازمان برنامه و بودجه … این طرح گامی مهم در توسعه نجوم و کیهان شناسی رصدی و ایجاد و توسعه فناوری های مرتبط در اپتیک، مکانیک و کنترل.
بر اساس بیانیه رصدخانه ملی ایران، اولین نور آغاز مجموعه ای از فعالیت ها با هدف شناخت رفتار اپتیکی، کنترلی و مکانیکی تلسکوپ و اندازه گیری ویژگی های اصلی تلسکوپ از جمله: اندازه نقطه نور در کانون و قابلیت کنترل آن مانند هدف گیری و ردیابی تلسکوپ و عملکرد اپتیک فعال است.
این فرآیند منجر به عملکرد علمی تلسکوپ، انجام تنظیمات نهایی تلسکوپ و کامپایل نرم افزار می شود.
داده های تصویربرداری نور اول نشان می دهد که در اوایل فرآیند، تلسکوپ کیفیت تصویر 0.8 ثانیه قوسی را ارائه می دهد که با میانگین دید نجومی سایت رصدخانه Wolf در فوکوس اصلی و 2 دقیقه قوس میدان دید مطابقت دارد. تصویر برخورد سیستم کهکشانی Arp 282 در فاصله 320 میلیون سال نوری برای گرفتن اولین نور از یک جرم خارج کهکشانی، توانایی های تلسکوپ را در اولین شب رصد فنی خود نشان می دهد.
اولین تصاویر نوری این تلسکوپ ادغام اپتیک، مکانیک، سخت افزار و نرم افزار کنترل را در پیکربندی ده ها هزار قطعه مکانیکی و الکترونیکی نشان می دهد. در حال حاضر این تلسکوپ اجرام آسمانی را با دقتی بهتر از یک ثانیه قوسی (با زمان نوردهی 10 دقیقه) تشخیص می دهد که بسیار بهتر از میزان مشخص شده در اسناد طراحی است. همچنین، سیستم اپتیک فعال به طور بهینه توانایی حذف انحرافات نوری را با تغییر شکل آینه اولیه و حرکت آینه ثانویه نشان داد.
به گزارش آنا، طرح اولیه ساخت رصدخانه ملی ایران برای اولین بار در سال 1377 مطرح و به عنوان یکی از دو پروژه بزرگ تحقیقاتی در شورای علمی پژوهشی مطرح و تصویب شد و در سال 1378 فاز; مکان آن به عنوان یک طرح تحقیقاتی دانشگاه آغاز شد.
پروژه رصدخانه ملی ایران در سال 1380 با آغاز مطالعات مکان یابی آغاز شد، رصدخانه ملی ایران با فراز و نشیب های زیادی مواجه شد و به دلیل کمبود بودجه و نظم در دولت نهم هر چهار سال یک بار تعطیل شد. رهبر معظم انقلاب فعالیت های تکمیل آن را از سر گرفتند.
این طرح ملی از سال 1387 در مرحله طراحی قرار گرفت و پس از اتمام موفقیت آمیز طرح تفصیلی، در سال 1395 وارد فاز ساخت شد و با وجود مشکلات اقتصادی، اجرای آن و با وجود همه گیر شدن ویروس کووید 19 ادامه یافت. ، ساخت و نصب محفظه تلسکوپ در سال 1399 و نصب سازه تلسکوپ در خرداد 1400 به پایان رسید.
ساخت و بهره برداری از یک سیستم لایه بندی پیچیده در سال 1401 برای تبدیل شیشه صیقلی به آینه به پایان رسید. این سیستم بزرگترین سیستم طبقه بندی در شرایط خلاء بالا است. جابجایی و نصب آینه های اولیه و ثانویه تلسکوپ مهمترین و حساس ترین مرحله این پروژه را تکمیل کرد تا تلسکوپ در اکتبر 1401 طبق برنامه از پیش تعیین شده روشن شود.
تلسکوپ اصلی رصدخانه ملی ایران یک تلسکوپ نوری با قطر آینه اولیه 340 سانتی متر (وزن: 4000 کیلوگرم) و آینه ثانویه 60 سانتی متر است. این ترکیب در سال های اخیر برای اکثر تلسکوپ های متوسط تا خیلی بزرگ استفاده شده است. این تلسکوپ برای کنترل حرکت محورها و همچنین کنترل آینه های اولیه و ثانویه از تکنولوژی روز استفاده می کند. وزن ساختار تلسکوپ حدود 90 تن است.
در سال جاری آسفالت جاده اختصاصی رصدخانه ملی ایران به طول 11.5 کیلومتر و همچنین خط انتقال نیرو و فیبر نوری به قله 3600 متری گرگاش به پایان رسید.
رصدخانه ملی ایران یک پروژه بنیادی یا ابرپروژه علمی برای ایران امروز است. این رصدخانه نه تنها پاسخگوی نیازهای دانشجویان و محققان ایرانی در زمینه نجوم بوده و داده های رصدی مرتبط با نیازهای پژوهشی را تا حد زیادی فراهم می کند، بلکه فرصتی برای مشارکت در پروژه های بین المللی نیز فراهم می کند.
از نظر اهمیت این پروژه علمی همین بس که هیچ یک از رصدخانه های فعال در کشور امکان دید حرفه ای را برای منجمان و کسانی که می خواهند با تلسکوپ های عامل کار کنند و روش های تجزیه و تحلیل داده ها و سایر علوم مرتبط را بیاموزند، فراهم نمی کند. آنها باید به کشورها بروند، به دلیل وجود یک رصدخانه قوی، این فرصت ها را برای آنها فراهم کنند.
پروژه ساخت رصدخانه ملی ایران در پژوهشگاه دانش بنیان در حال انجام است و معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری همزمان از آن حمایت مالی می کند.
انتهای پیام/