آثار پوشش کسری بودجه چگونه ظاهر می‌شود؟
سرگرمی برای همه/خوزستان استادیار گروه اقتصاد دانشگاه زنجان گفت: پوشش کسری، چه به صورت آشکار چه پنهان، آثار اقتصادی کلانی را عمدتا در قالب تورم می‌گذارد؛ اگر به صورت پنهان توسط منابع نفتی پوشش داده شود اثری که می‌گذارد اثر ماندگار اما پایین است اما اگر به صورت آشکار از طریق بانک مرکزی و یا مکانیسم‌های دور زدن تامین شود، موجب افزایش تورم می‌شود.
دکتر مصطفی دین‌محمدی در نشست بررسی بودجه ۱۴۰۲ که امروز (۲۶ فروردین‌ماه) در دانشگاه شهید چمران اهواز برگزار شد، در خصوص پیدایش بودجه در ایران اظهار کرد: در ایران بعد از انقلاب مشروطه همواره در همه ساختارهای حکومتی، دولت، لایحه را تنظیم و برای مجلس می‌فرستاد و اینکه چرا به مجلس می‌رفت تقلیدی از کشورهای غربی است. وقتی تاریخ را بررسی می‌کنیم می‌توان ریشه آن را در انقلاب انگلیس یا نسل جدید دموکراسی انگلیس دید.
به گزارش سرگرمی برای همه، وی افزود: در حدود سال‌های ۱۶۳۴ ملاکین و فئودال‌ها در انگلیس، علیه شاه درباره مالیات و هزینه آن اعتراض کردند و این نظر دادن، منجر به تشکیل مجلس در انگلیس شد.
استادیار گروه اقتصاد دانشگاه زنجان با اشاره به وضعیت بودجه در ایران، ادامه داد: کسری بودجه در تحلیل‌های افتصادی تعاریف مختلفی دارد و از جمله آن‌ها، کسری بودجه کل، عملیاتی، سرمایه‌ای است و تعریف واحدی ندارد و تک تک این‌ها معانی خود را دارد. بنا بر اعلام دولت، نزدیک ۴۰ درصد کسری بودجه عملیاتی وجود دارد، یعنی هزینه‌های جاری بیشتر است.
دین‌محمدی گفت: با فروش سرمایه نفت و گاز و شرکت‌های دولتی، کسری بودجه در درآمدهای جاری به این وسیله جبران می‌شود؛ نفت، در طبقه‌بندی بودجه، دارایی و ثروت کشور است که تبدیل به دارایی می‌شود و در مرحله بعد تبدیل به سرمایه می‌شود. عموما کسری بودجه از محل فروش نفت تامین می‌شود البته یک آیتم دیگر نیز وجود دارد که واگذاری اوراق است.
عضو هیات گروه اقتصاد علمی دانشکده علوم انسانی دانشگاه زنجان بیان کرد: اولین اشکالی که در بودجه ۱۴۰۲ وجود دارد این است که تصویر ناقصی از بودجه کل کشور می‌دهد زیرا اگر به کل بودجه برگردیم، در تبصره ۱ و ۱۴ چند رقم بزرگ وجود دارد. ۵ تا ۶ میلیارد دلار پول هست که در تبصره یک آمده است اما در جدول بودجه نیامده است.
وی با انتقاد از نبود شفافیت در بودجه‌ها افزود: اگر ارقام داخل و خارج بودجه را جمع کنیم، ۳۰ درصد بودجه گم است که کمتر اعلام می‌شود. متاسفانه خطای مکرری وجود دارد و دولت‌هایی که سر کار می‌آیند اقدام به شفاف‌سازی بودجه نمی‌کنند که بدانیم چقدر است. پس نکته اول این است که بودجه شفافیت لازم را ندارد. در حالی که در جای جای بودجه باید شفافیت موج بزند اما این انتظار برآورده نشده است.
دین‌محمدی گفت: باید بدانیم چقدر از بودجه بابت حقوق و دستمزد داده می‌شود. بالای ۸۵ درصد بودجه دولت، مربوط به حقوق است. در فصل ۶ بودجه در بخش رفاه اجتماعی، حقوقی که به بازنشستگان کشوری و تامین اجتماعی داده می‌شود، جزو حقوق است، حقوق نیروهای مسلح برای اینکه سری بماند در فصل ۷ بودجه قرار دارد. حقوق کارکنان قراردادی در فصل دوم بودجه است. اگر آنالیز کنیم، می‌بینم از بودجه دولت حدود ۸۰ درصد در نهایت پرداخت پرسنل قراردادی، رسمی ، پیمانی بازنشسته و… است.
این استاد اقتصاد بیان کرد: ساختار بودجه چگونه است؟ آیا در جهت کارآمدی حرکت می‌کند یا نه؟ قاعدتا دولت باید توان پوشش حقوق کارمندان را داشته باشد. اگر ساختار بودجه بهینه نباشد، خیلی از ظرفیت‌های دولت باطل می‌ماند. دولت‌ها وقتی عوض می‌شوند شعارهایی می‌دهند که برای عملی کردن این شعارها، باید ساختار بودجه این کار را امکان‌پذیر کند.
وی با اشاره به کسری بودجه عنوان کرد: یکی از موارد کسری بودجه، کسری تراز عملیاتی است که مهمترین کسری بودجه دولت است و تقریبا حدود ۴۰ درصد است و باید پوشش داده شود. این کسری در ایران به صورت پنهان، در گذشته از محل فروش نفت پوشش داده می‌شد. به هر حال پوشش کسری، چه به صورت آشکار چه پنهان، آثار اقتصادی کلانی را عمدتا در قالب تورم می‌گذارد؛ اگر به صورت پنهان توسط منابع نفتی پوشش داده شود اثری که می‌گذارد اثر ماندگار اما پایین است اما اگر به صورت آشکار از طریق بانک مرکزی و یا مکانیسم‌های دور زدن تامین شود، موجب افزایش تورم می‌شود.
عضو هیات علمی گروه اقتصاد علمی دانشکده علوم انسانی دانشگاه زنجان گفت: قاعدتا دولت مجبور است به صورت مستقیم و غیرمستقیم آن را از بانک مرکزی جبران کند.
انتهای پیام