چرا «سام رجبی» در بیمارستان روانی بستری شد؟

ایسناپلاس: معمولا افرادی که اخبار ورزشی یا حتی اخبار سیاسی را دنبال می‌کنند، نام «سام رجبی» به گوش‌شان خورده است. رجبی پس از اخراج از تیم ملی جودوی کشورمان به دلیل مثبت شدن تست دوپینگ، به اپوزیسیونی پر سروصدا تبدیل شد. او به دنبال سفر چهره‌های مختلف ایرانی؛ از چهره‌های سینمایی گرفته تا چهره‌های رسانه‌ای با دوربین گوشی خود و طرح سوالاتی نابجا مزاحمت ایجاد می‌کند. در آخرین مورد از آزارهای کلامی و نقض حریم خصوصی توسط سام رجبی، او با حضور در هتل محل اقامت آزادکاران کشتی ایران به سراغ مربی تیم ملی کشتی آزاد کشورمان «پژمان درستکار» رفته بود. پیش از این نیز رجبی به سراغ تیم رسانه‌ای رئیس جمهور کشورمان در حاشیه سفر به سازمان بین الملل هم رفته بود. حالا چند روزی می‌شود که این چهره پر سروصدای اپوزیسیون مجددا خبرساز شده اما اینبار سوژه لنز دوربین رجبی حال و روز و وضعیتی که خودش به او مبتلا شده است.

سام رجبی کیست؟

«احسان» یا همان «سام رجبی» متولد فروردین ۱۳۶۴ است. او در سال ۸۸ در مسابقات قهرمانی آسیا مدال برنز و مقام سوم رشته جودو شد. رجبی در مسابقات بی جی پرو کالیفرنیا به صورت انفرادی شرکت کرد و توانست مدال طلا را به دست آورد. همچنین رجبی مدال طلای جوجیتسو و نقره گرانداسلم آمریکا را دارد. این جودوکار سابق تیم ملی، پس از مثبت شدن تست دوپینگش در سال ۸۹ به آمریکا رفت و پس از آن با درخواست پناهندگی به این کشور تصمیم گرفت به آن‌جا پناهنده شود. رجبی پس از پناهندگی با حضور در تجمع‌های اپوزیسیون فعالیت‌هایش را علیه مردم ایران آغاز کرد. او با وجود گذشت سال‌ها از اخراجش از تیم ملی جودو ایران همچنان خود را عضو سابق تیم ملی جودو ایران معرفی می‌کند.

رجبی مدتی است که با یک دوربین و گوشی‌، حریم خصوصی افراد را زیرپا گذاشته و با ایجاد مزاحمت برای بعضی از چهره‌های ایرانی؛ رفتاری غیرمعقول از خود به نمایش می‌گذارد.

انسانی حرف نمی‌زنی!

اردیبهشت ۱۴۰۱  مقرر شد تا فیلم ایرانی «هزار و یک روز» با پیام صلح در لس آنجلس اکران شود. «پرویز پرستویی» و «گوهر خیراندیش» از بازیگران این فیلم، در اکران لس آنجلس حضور داشتند. در روز اکران فیلم؛ سام رجبی به همراه تعدادی دیگر، مقابل سینما تجمع کردند و علیه ملت ایران شعار دادند. در این بین نیز سام رجبی چندین بار به سمت گوهر خیراندیش و پرویز پرستویی همراه با دوربین حمله می‌کند و از آن‌ها می‌خواهد که رابطه پرستویی را با «سردار سلیمانی» شفاف کنند.

سام رجبی آنقدر کلافه کننده و البته توهین آمیز این پرسش را مطرح می‌کند که در نهایت پرویز پرستویی زیر گوشی یا دست رجبی می‌زند، گوشی‌اش را پرتاب می‌کند و به او می‌گوید:«انسانی حرف نمی‌زنی!»

تکرار و تکرار پرخاش‌ها

آذر۱۴۰۱  سام رجبی بار دیگر رفتاری مشابه همان رفتار از خود به نمایش گذاشت. رجبی با حضور در هتل محل اقامت تیم ملی کشتی آزاد کشورمان؛ اینبار به سراغ «پژمان درستکار» رفت و باز هم با فیلمبرداری و پرسش‌هایی مانند این سوال که چه زمانی صدای مردم می‌شوید؟ حریم خصوصی افراد را نقض کرد.«اصلا شما کی هستی؟ من نمی‌شناسمت! من سام رجبی هستم؛ قهرمان تیم ملی؛ فیکس دو وزن جودوی ایران بودم. اااا باریکلا؛ نمی‌شناسمت…» این بخشی از گفتگوی درستکار با رجبی در کلیپ منتشر شده بود که درستکار با این پاسخ خود، سام رجبی را تحقیر کرد. رجبی آنقدر از این اقدامات خود مطمئن بود که حتی درستکار را تا اتاق دنبال می‌کند. وقتی هم درستکار مسئله حضور پلیس برای پیگیری این مزاحمت را مطرح می‌کند؛ رجبی می‌گوید:« اینجا یک مکان عمومی است!»

 شهریور امسال و در حاشیه حضور رئیس جمهور کشورمان باز هم همان رفتارها تکرار شد و رجبی در مقابل سازمان ملل با تیم همراهِ رسانه‌ای رئیس جمهور کشورمان به اصطلاح وارد کل کل شد اما اینبار به جای اینکه ما شاهد یک روایت تصویری و تماشاگر مزاحمت‌های رجبی تنها از دوربینِ خود او باشیم؛ همراهان رسانه‌ای آیت ا… رئیسی در مقابل سام رجبی، عینا کاری مشابه با رفتار خودش انجام دادند، از مزاحمت‌های او فیلمبرداری و در فضای مجازی هم منتشر کردند.

مزاحمت‌های رجبی در طول این مدت؛‌ تنها مختص به ایرانیان مقیم کشور نبوده  است. پیش از این، وقتی که ایرانیان مقیم خارج از کشور قصد شرکت در انتخابات ریاست جمهوری ایران را داشتند؛ سام رجبی به سمت‌شان حمله‌ور می‌شود و با صدای بلند به آن‌ها هتاکی می‌کند.

موضع قانون دربرابر سام رجبی چیست؟

از دو سو می‌توانیم به این اعجوبه آزار و سماجت نگاه کنیم. جنبه اول؛ دوربین به دست بودن و فیلمبرداری بدون اجازه رجبی از افراد و امکان است. بدون شک هر کشوری محدودیت‌هایی برای فیلمبرداری از فضای خصوصی دارد اما این محدودیت‌ها در ایالت متحده آمریکا بیشتر است. هرچند ممکن است تعریف حریم خصوصی در هر ایالت از آمریکا، متفاوت باشد اما به هرحال هر کجا که حریم خصوصی افراد نقض شود؛ نقض کنندگان با سنگین‌ترین محکومیت‌ها روبرو خواهند شد.

آنچه که در قانون ایالت متحده درخصوص نقض حریم خصوصی تصریح شده، این است که انتشار تصاویر افراد یا استفاده تجاری از تصاویر افراد و یا حتی استفاده سیاسی از آن تصویر به همراه زوم کردن روی سوژه مورد نظر نیاز به اجازه است و در غیر این صورت جرم محسوب می‌شود. تقریبا در اکثر فیلم‌های منتشر شده از سوی سام رجبی؛ مشخص است که نقض حریم خصوصی توسط این فرد، تنها به فیلمبرداری محدود نمی‌شود و رجبی با آزارهای کلامی خود سعی در ایجاد چالش با افراد مقابل‌اش است.

جنبه دیگر نیز همین آزارهای کلامی و حتی اتهام به افراد است. در فیلمی که از رجبی و درستکار مربی تیم ملی کشتی آزاد ایران منتشر شده است؛ وقتی درستکار سوار آسانسور می‌شود، در کنار او یکی از اعضای تیم ملی کشتی را می‌بینیم. رجبی خطاب به آن فرد می‌گوید:«قیافه‌اش شبیه حراستی‌هاست!» رجبی در گفتگوهایش با چهره‌های ایرانی نه تنها سعی در خشمگین کردن افراد بود بلکه به دنبال برچسب گذاری بر روی افراد و حتی به نوعی تفتیش عقاید هم بوده است. در قانون کشورهای غربی برچسب گذاری از روی چهره افراد خود به تنهایی از لحاظ حقوقی قابل پیگیری است. همچنین پرسش‌های آزار دهنده رجبی از چهره‌های ایرانی درباره عقایدشان دقیقا برخلاف اعلامیه جهانی حقوق بشر است.

در ماده ۱۹ اعلامیه جهانی حقوق بشر آمده است:«هر کس حق آزادی عقیده و بیان دارد و حق مزبور، شامل آن است که از داشتن عقاید خود، بیم و اضطرابی نداشته باشد و در کسب اطلاعات و افکار و در اخذ و انتشار آن، با تمام وسایل ممکن و بدون ملاحظات مرزی، آزاد باشد. در این‌جا آزادی عقیده و بیان، همراه یکدیگر آمده و از هم تفکیک ناپذیر تلقی شده‌اند تا نه تنها در انتخاب عقیده واهمه‌ای وجود نداشته باشد، بلکه از ارائه و ابراز آن نیز نگرانی‌ای در کار نباشد و چون عقیده‌ای که ابراز نشده باشد، از مکنونات باطنی انسان است و مورد تعدی واقع نمی‌شود، از این رو، آزادی عقیده، بدون آزادی برای ابراز آن، بی‌ارزش تلقی می‌شود.» در این ماده، همچنین، آزادی برای کسب اطلاعات و افکار، و آزادی برای انتشار آن‌ها، از توابع آزادی عقیده قرار گرفته است.

سرانجام سماجت‌های رجبی

۴ روز گذشته سام رجبی مقابل دوربین می‌نشیند و در ویدئویی، دلیل غیبت دو هفته‌ای خودش را اینگونه توضیح می‌دهد:«من تقریبا از دو هفته پیش، حدودا شب‌ها حمله عصبی به من دست می‌داد. بخاطر فشارهای بیش از حد در این مدت. در نهایت در روز چهارشنبه ۸ فوریه حدود ساعت ۲ و ۳ صبح من راهی بیمارستان شدم. ۱۴ روز برای من بستری زدند و ۱۰ روز کامل بدون اینترنت و تلفن بودم.» رجبی در حین توضیح این مسئله؛ برگه‌ای را نیز برای اثبات سخنان خود بالا می‌آورد.

اما درخصوص این غیبت و بستری سام رجبی، ما به چه واقعه حقوقی و پیگرد قانونی از سوی پلیس کالیفرنیا مواجه بودیم؟ در این باره امیرعلی صفا وکیل و کارشناس حقوقی در گفتگو با سرگرمی برای همه توضیح می‌دهد:« پلیس کالیفرنیا واحدی به نام واحد علمیات روانی یا بهداشت روانی دارد. این واحد اختیاراتی قانونی دارد. قانونی مشهور به قانون ۵۱۵۰ دارد. این قانون به واحد سلامت روان پلیس اجازه می‌دهد که از افراد مشکوک تست سلامت روان بگیرد. در صورتی که واحد عملیات روانی تشخیص دهد این افراد اختلال روانی دارند و این اختلال روانی ممکن است به خود فرد و یا دیگران ضربه بزند؛ براساس این قانون  پلیس می‌تواند این افراد را ۷۲ ساعت دستگیر کند.»

صفا ادامه می‌دهد:« در این ۷۲ ساعتی که فرد بازداشت می‌شود، متخصصان پزشکی سه شرط را برای دستور بستری اجباری ۱۴ روزه در بیمارستان روانی پیش فرض می‌گیرند. این سه شرط عبارتند از:‌ خطر برای خود، خطر برای دیگران یا ناتوانی شدید. خطر برای دیگران حتما باید مستند به یک حرکت باشد. یعنی صرف داشتن بیماری یا اختلال روانی، موجب بازداشت نمی‌شود. پس از ۷۲ ساعت بازداشت، وقتی تحت بررسی پزشکی روانی قرار می‌گیرد و اگر تشخیص دهند که فرد برای دیگران خطر دارد، دستور بستری‌اش برای ۱۴ روز صادر می‌شود.»

همچنین این کارشناس حقوقی در توضیحات خود یادآور می‌شود که خطر برای خود نیز در پی یک حرکت ناشایست علیه خود، مانند خودکشی مورد اثبات قرار می‌گیرد.« ناتوانی شدید هم عدم کنترل حرکات فرد توسط خودش است. امری که ما درباره سام رجبی می‌دانیم این است؛ براساس رفتارهایی که از خود بروز داده، به این رفتارها فیلمبرداری تهاجمی گفته می‌شود. سام رجبی با فیلمبرداری تهاجمی‌اش افراد بسیاری را مورد آسیب قرار داده و به همین دلیل زیر نظر پلیس کالیفرنیا قرار گرفته بود. احتمال ما این است که با شکایت «شاهکار بینش پژوه» یک خواننده لس آنجلسی این اخطار برای سامی رجبی صادر می‌شود که شما در خطر بازداشت ‌هستید.»

پس از ۷۲ ساعت چه تصمیمی گرفته می‌شود؟

صفا درباره این جرم انگاری درخصوص سام رجبی نیز می‌گوید:«رجبی ۷۲ ساعت بازداشت می‌شود و پس از ۷۲ ساعت بازداشت، در آن مدت زمان سلامت روان او مورد بررسی قرار می‌گیرد. پس از بررسی مشخص می‌شود که این فرد نیاز به بستری اجباری ۱۴ روزه در بیمارستان روانی دارد. در اینجا قانون ۵۲۵۰ به میان می‌آید. پس از آن پلیس و واحد سلامت روان می‌تواند مدت زمان بستری را تمدید کند و تا زمانی که مطمئن نشود خطر رفع نشده است، فرد باید در بیمارستان روانی بماند.»

این کارشناس حقوقی ادامه می‌دهد:« رجبی علیه شاهکار بینش پژوه تنها یک توییت نوشت و چنین طبعاتی برای او داشت. کارهای رجبی با تیم اعزامی به سازمان ملل، مزاحمت او برای مربی تیم ملی کشتی و یا مزاحمت‌های دیگرش برای سایر ایرانیان، می‌تواند جریمه‌های سنگین‌تری داشته باشد اما متاسفانه پس از تمام این قضایا شاهد هیچ شکایتی علیه سام رجبی نبودیم. هر فردی که از آزارهای کلامی رجبی آسیب دیده است می‌تواند علیه او دست به شکایت بزند. مثلا در پی رفتارهای رجبی در سالن کشتی؛ تیم ملی کشتی یا فدراسیون کشتی کشورمان از سام رجبی شکایت کنند. تیم رسانه‌ای اعزامی نیویورک یا مجموعه اطلاع رسانی دولت از لحاظ حقوقی هم می‌تواند علیه این شخص شکایت کنند.»

صفا همچنین در پایان این گفتگوی خود با سرگرمی برای همه تاکید می‌کند:« درخصوص اتفاقاتی که علیه ایران در محیط واقعی و در رسانه‌های فارسی زبان خارج از کشور می‌افتد؛ اقدامات حقوقی بسیاری می‌توان انجام داد. این اقدامات و مبانی حقوقی توسط تعداد زیادی از وطن دوستان مورد پژوهش قرار گرفته و حاضرند به صورت کاملا جهادی چنین مواردی را پیگیری کنند.»

انتهای پیام