عمومی

پیش شرط‌های کلیدی برای توسعه روابط ایران و روسیه

اگرچه روسیه در قرون گذشته روابط خصمانه ای با ایران داشت و حتی بخشی از خاک ایران را اشغال کرده بود. اما در سال های اخیر شرایطی به وجود آمده که همکاری و نزدیکی با روسیه به گزینه ای جدی برای ایران تبدیل شده است. واقعیت این است که روابط دوجانبه ایران و روسیه سابقه همکاری طولانی در موضوعات مورد علاقه دارد و به طور غیرمستقیم در نتیجه سیاست آمریکا در قبال ایران تقویت شده است.

در سال های گذشته نزدیکی و همکاری ایران با روسیه باعث ثبات بازار جهانی نفت شد و البته در کنار آن در کنار تعدادی دیگر، «اوپک گازی» نیز برای کنترل بیشتر کشورها تشکیل شد. با این منبع استراتژیک قدرت: از منابع و منافع خود بهره مند شود. از سوی دیگر، تلاش‌های آمریکا برای جهانی‌شدن و جهانی‌شدن نظم مطلوب خود و تک‌قطبی‌سازی جهان با مخالفت ایران و روسیه مواجه است. بر این اساس انگیزه دیگر همکاری دو کشور حمایت از ایجاد نظام چند قطبی است

و برای مقابله با یکجانبه گرایی آمریکا بود. منافع مشترک ایران و روسیه در منطقه غرب آسیا در بستن پایگاه های آمریکا و سایر کشورهای غربی، مقابله با تهدید داعش و تروریسم، جلب همکاری های نظامی و تسلیحاتی و روسیه در ماه های اخیر توسط کشورهای غربی تحریم شده است. . حمله به اوکراین و وارد کردن دو کشور به وضعیت مشابه و تلاش برای خنثی کردن تحریم‌ها از دیگر دلایل و انگیزه‌های نزدیک‌تر ایران و روسیه است.

اگرچه در این سال ها روابط ایران و روسیه نیز با چالش های جدی مواجه بوده است. مواضع نه چندان دوستانه روس ها در قبال پرونده هسته ای ایران و قطعنامه های اتخاذ شده علیه کشورمان در سال های گذشته، تاخیر در راه اندازی نیروگاه بوشهر، عدم تحویل سامانه پدافندی اس 300. کشورمان، شیطنت‌های روسیه برای جلوگیری از حضور نیروی دریایی ایران در دریای خزر و مسائل دیگر، بحث‌های زیادی درباره روابط ایران و روسیه و توازن آن‌ها مطرح شده است.

برخی تحلیلگران بر این باورند که جمهوری اسلامی ایران به دلیل عوامل مختلف موقعیت استراتژیک، ژئوپلیتیک و قدرت منطقه ای خود در سیاست خارجی روسیه جایگاه مهمی را به خود اختصاص داده است که به استراتژیک شدن روابط ایران و روسیه کمک می کند. در عین حال، به ویژه توسعه روابط سیاسی، اقتصادی و نظامی ایران و روسیه در سطح کلان و ایجاد نقشه روابط راهبردی، تامین کننده منافع و امنیت دو کشور، به یک رابطه همه جانبه تبدیل شده است. این یک کابوس برای کشورهای غربی به ویژه ایالات متحده است و می تواند تا حد زیادی بلوک قدرت ضد آمریکایی را در جهان تقویت کند.

از سوی دیگر، برخی دیگر از تحلیلگران معتقدند که روسیه برخلاف مقامات ایرانی، نگاه راهبردی به روابط با تهران ندارد. از آنجایی که این کشور مطابق رویه معمول سایر کشورها به دنبال منافع ملی خود است و از آنجایی که سیاست خارجی ایران همواره با غرب به ویژه آمریکا تنش دارد، مسکو در شرایط عادی آماده نیست (نه در شرایط فعلی: در جنگ با اوکراین) برای حمایت از اعتبار و وزن بین‌المللی خود در چنین روابط تیره‌ای و تضعیف روابط آن با آمریکا و سایر نقاط جهان. همچنین روسیه روابط گسترده ای با رژیم اسرائیل و کشورهای حوزه خلیج فارس به ویژه عربستان سعودی دارد و روابط راهبردی با ایران که رویکردی پرتنش با این بازیگران دارد، طبیعتاً تأثیر منفی بر روابط و منافع مسکو در این زمینه خواهد داشت. مناطق. بنابراین با توجه به دیدگاه این گروه، شکل گیری روابط راهبردی بین دو کشور عملا غیرممکن است.

در جمع بندی و تحلیل نهایی این نظرات و دیدگاه ها باید گفت که هنر در عرصه روابط بین الملل، توسعه روابط با کشورها و دوری از انزوای استراتژیک مهارتی است که از دیپلمات های همه کشورها و جمهوری اسلامی انتظار می رود. ایران نیز در این زمینه مستثنی نیست. بنابراین، توسعه روابط با کشورهای قدرتمند غیرغربی مانند روسیه و چین به طور کلی مثبت و دارای منافع پایدار است. با این اوصاف؛ لازم است دیپلمات های ایرانی در توسعه روابط بین الملل از جمله روابط با روسیه دو اصل اساسی را در نظر بگیرند.

اولا، طبق آن توصیه معروف، “ما نباید همه تخم مرغ هایمان را در یک سبد کشوری قرار دهیم.” یعنی توسعه روابط باید متوازن باشد و طیف وسیعی از کشورها و بازیگران مختلف را شامل شود. به طوری که در شرایط عادی و اضطراری بتوانیم از مزایای گسترده و متنوع این گونه روابط استفاده کنیم و هیچ کشوری نمی تواند ما را تحت فشار و انزوا قرار دهد.

دومین؛ که باید پتانسیل ها و فرصت های داخلی مانند نوسازی زیرساخت های انرژی، توسعه مسیرهای ترانزیتی و تجربه فعال سازی آنها در سطح منطقه ای و جهانی، افزایش تولید محصولات استراتژیک کشاورزی و صنعتی و … را توسعه و استفاده بهینه کرد. . و منطقه ای و بین المللی شدن آن. بازیکنان متکی به کشور ما هستند که روابط خارجی با همه کشورها از جمله روسیه را به گونه ای تنظیم کنند که دور زدن ایران، تسلیم شدن در مقابل کشورمان و فشار بر کشور ما نیز ضرر و زیان جدی به منافع آنها وارد کند و حداقل نتوانند. اینجوری برو مراحل سیاست به عنوان اولین گزینه ترجیحی

* رئیس موسسه فرهنگی اکو