دشوارترین مرحله تربیت کودک چیست؟
شاید شما هم از کسانی باشید که فکر می‌کنید اگر روزی صاحب فرزندی شده‌اید هرگز او را تنبیه نخواهی کرد به خصوص تنبیه بدنی اما هر زمان چنین فکری کردی و یا چنین رویای در سر پروراندی کمی مکث کنید. شاید بیشتر والدین هم مثل شما قصد نداشتند فرزندشان را تنبیه بدنی کنند اما شرح واقعه والدینی که به تنبیه کودک خود پرداخته‌اند گوش دهید می‌گویند ناچار شدیم. راهی دیگری برای ما نمانده بود. شاید هنوز روزی توسط پدر یا مادرت تنبیه بدنی شدی را فراموش نکردی. هنوز از آن روز به تلخی یاد می‌کنید اما لحظه‌ای خودت را جای پدر و مادرت بگذار شاید آنها نیز چنین قصدی نداشتند یا اختیار از کف دادند.
یکی از مسائل مهم و پیچیده تربیتی که اکثر پدران و مادران در آن دچار تردیدند، چگونگی برخورد با کارهای نادرست کودکان است، به طوری که بیشتر اوقات والدین متحیر می‌مانند که در مقابل خطاها و کجروی‌های فرزندانشان و روی برتافتن آنان از توصیه‌ها و راهنمایی‌ها چه واکنشی نشان دهند. اگر در مقابل کارهای زشت و ناپسند آنان سکوت کنند کودکان بر خطاهای خود افزوده و جسارت بیشتری پیدا می‌کنند، اگر عکس العمل نشان داده و فرزندان را تنبیه کنند چه بسا که مشکلات دیگری هم بیافرینند.
در حالی که تنبیه بخش مهمی از ایجاد انضباط و ترببت کودک است. دانستن اینکه چگونه یک کودک بدرفتار را به طور موثر تنبیه کنید برای تربیت فرزندان شما بسیار مهم است. کودکی که هرگز تفاوت بین کار درست و غلط را نفهمد، ممکن است بعداً در زندگی دچار مشکلات تحصیلی، شغلی و حتی روانی شود. بنابراین باید برای تربیت فرزندان خود یک استراتژی تنبیهی منصفانه اما مؤثر داشته باشید.در حالی که این وظیفه هر والدین است که بهترین راه را برای تنبیه فرزند خود انتخاب کند. در حالی که هیچ راه قطعی برای تنبیه کودک وجود ندارد اما نکاتی همه منظوره است که تقریباً همه والدین باید برای تربیت کودک بدانند.
اصول تربیتی و تنبیهی مناسب کودک زیر 1 سال
شاید هرگز به فکرتان خطور نمی‌کرد بچه زیر یکسال غیر از مراقبت احتیاج به تربیت داشته باشد اما همواره یکی از دشوارترین مراحل تربیتی و تنبیهی در مورد کودکان خردسال به رده سنی زیر 1 سال اختصاص دارد. بچه‌ها در این سن بسیار کنجکاو هستند و تمایل فراوانی به اکتشاف محیط اطراف خود خواهند داشت. دقیقا به همین علت؛ از خراب کاری‌های معمول بچه‌های خردسال گرفته تا تغییرات رفتاری ناگهانی و شدید، والدین مجبور به استفاده مکرر از واژه “نه” می شوند.
خوشبختانه یا متاسفانه منضبط سازی فرزندان در دوران پیش از ورود به 1 سالگی با بازه های زمانی دیگر کاملا متفاوت خواهد بود. توصیه می‌شود که والدین در این زمان به هیچ عنوان از متدهای تنبیهی استفاده نکنند و اجرای اصول تربیتی را محدود به کاربرد تکنیک های مجازات و تنبیه نسازند. از جمله دیگر نکات مهم در ارتباط با کودکان زیر 1 سال می‌توان به اهمیت بالای «استمرار و سازگاری» اشاره کرد. به بیان دیگر استراتژی‌های بهینه در راستای تربیت و یا تنبیه فرزندان کوچکتر از 1 سال در همین دو کلمه خلاصه می شود.
شاید هرگز به فکرتان خطور نمی‌کرد بچه زیر یکسال غیر از مراقبت احتیاج به تربیت داشته باشد اما همواره یکی از دشوارترین مراحل تربیتی و تنبیهی در مورد کودکان خردسال به رده سنی زیر 1 سال اختصاص دارد.
راهبردهای تربیتی و تنبیهی پیشنهادی برای کودک
همانطور که گفته شد، روش‌های تربیتی مناسب برای نوزادان تفاوت‌های چشمگیری با سایر رده‌های سنی دارند. در این میان یکی از مهم‌ترین متدهایی که والدین می‌توانند از آن سود ببرند، الگو سازی رفتاری خواهد بود. نوزادان و کودکان زیر 1 سال بخش بزرگی از مسیر یادگیری را به وسیله مشاهده رویکردهای اطرافیان خود و به خصوص اعضای خانواده طی می‌کنند. بنابراین اگر به دنبال نهادینه سازی اخلاق و یا رفتاری مشخص هستید، باید ابتدا همان ویژگی را در برخوردهای روزمره خود توسعه دهید و به مرور آن را به فرزندتان تفهیم کنید.
توجه ویژه‌ای به راهنمایی کودک از طریق «زبان و دایره واژگان مثبت» داشته باشید. این سبک از گفتار می‌تواند تاثیر قابل ملاحظه‌ای بر ذهن فرزند خردسال زیر 1 سال به جای بگذارد. در واقع به جای استفاده از کلمات و جملات منفی، معادل‌های مثبت را مد نظر قرار دهید.
کلمه «نه» را برای شرایط بحرانی و همچنین موضوعات مهم‌تر مانند بحث ایمنی کودک ذخیره کنید. به بیان دیگر هرچه بیشتر این واژه را مورد استفاده قرار دهید، از سطح اثرگذاری آن کاسته خواهد شد. با خارج کردن اجسام خطرناک یا وسوسه انگیز از دسترس کودک، نیاز به واژه نه را محدود کنید.
یکی از بزرگترین چالش‌های پیش روی والدین در امر تربیت فرزندان زیر 1 سال، اصرار کودکان برای بازی با وسایلی است که گاها خطرناک محسوب می‌شوند. در چنین شرایطی به جای تنبیه کودک توصیه می‌شود که از متد حواس پرتی و جایگزینی استفاده کنید. جسم مد نظر را با وسیله ای جایگزین کنید که بازی با آن مشکلی ندارد.
همه کودکان از جمله نوزادان به نظم و انضباط مداوم نیازمند هستند. در واقع روشی که در این سن به بهترین شکل ممکن جواب می‌دهد، حفظ استمرار در منضبط سازی کودک خواهد بود. بنابراین لازم است والدین، اعضای خانواده، مراقبین و اطرافین کودک به تقویت رابطه خود با وی از راه گفت و گو و صحبت بپردازند.