سخت است از روزی که در نیم صفحه های کوتاه روزنامه آسمان ایران که از این ستارگان درخشان شیرین صحبت می کند نمی گنجد، چون به اختصار به آنها اشاره می کنیم، اما نزدیکتریم. خودآگاهی ایرانی همان خودشناسی هویت است. شده‌ایم.
واقعیت این است که نسلی که در تلاطم و هزارتوی حوادث منتهی به پیروزی مشروطیت متولد شده بودند، در زمان رضاشاه پهلوی فرصتی تاریخی یافتند تا روز قبل بر عقل، استقامت، وطن پرستی تکیه کنند. عصر جدیدی در تاریخ ایران. برای احیای منابع و نفوذ تاریخ طولانی سرزمین ایران. با یک مقایسه کوچک می توان دریافت که همه نهادهای مسئول فرهنگ و ادب ایران در چهل سال گذشته نتوانسته اند به زحمات یک نفر از جمله دهخدا، بهار، فروهی، قزوین، هما برگردند. ، فروزانفر، نفیسی و مینوی دارند. از این حیث نسل مذکور شاهکاری خلق کرده است. مجتبی مینوی در عین حال یکی از چهره های شاهکارهای مدرن فرهنگ و ادب ایران است. چندی پیش مصادف با چهل و پنجمین سالگرد درگذشت این نویسنده و پژوهشگر ملی ایران بود.
مردی که از اوایل جوانی به فرهنگ و اندیشه میهن پرستانه ایرانی خدمت کرده است. زمانی که تنها ۲۳ سال داشت، مقاله «نقد تهران یا مقاله تهران» خود را در مجله «آینده»، مجله سراسری به سردبیری محمود افشار یزد منتشر کرد. پنج سال بعد، هنگامی که از یک سفر یک ساله به تهران بریتانیا بازگشت، به وزارت آموزش و پرورش پیوست. دست کم در سال 1309 گروهی چهار نفره تشکیل داد و با همکاری دیگران ویرایش کرد و چندین کتاب ماندگار از جمله جلد اول شاهنامه به نام خیامی نوروزنامه منتشر کرد.
در همین دوره بود که در تهیه خلاصه «شاهنما» با محمدعلی فروغی همکاری کرد. در سال 1313 در کنگره بین المللی هزاره فردوسی در تهران شرکت کرد و با بسیاری از باستان شناسان اروپایی که به ایران آمده بودند آشنا شد. پس از آن به مدت 15 سال ایران را به مقصد انگلیس ترک کرد. مینوی در سال 1328 به ایران بازگشت تا اینکه در سال 1347 در دانشگاه تهران به تدریس ادبیات و متون کهن پرداخت. مینوی از زمانی که از دانشگاه تهران بازنشسته شد تا پایان عمر که می خواست قدش بلند شود، مدیر علمی بنیاد شاهنامه فردوسی شد و یکی از شاهنامه پژوهان بزرگ ایران زمین شد. او قبل از مرگ همه کتابهای خود را تقدیم ملت ایران کرد.
* روزنامه نگار و نویسنده در حوزه اندیشه