زلزله، تهران و بحران‌های انسان ساز

شاید در شرایط کنونی کشور نوشتن از زلزله و عواقب آن به عقیده خیلی ها بیهوده باشد، اما به نظر من زمان مناسبی است که دقت و توجه به این امر خطیر را داشته باشیم. می بینیم که عدم توجه به هشدارهای ساده و ابتدایی برخی کارشناسان در زمان ما می تواند عواقبی در کشور و جامعه داشته باشد. بنابراین، عصر منکر، عصر غفلت شدید است و آن وضعیت کنونی کشور نسبت به زلزله و مدیریت صحیح آن است.

بحران‌های طبیعی مانند زلزله و بحران‌های انسان‌ساز مانند بمب‌گذاری‌ها یا اعتراض‌های عمدی، شورش‌ها یا جنبش‌های مردمی معمولاً با هم اتفاق نمی‌افتند (بحران چند خطر). البته موارد متعددی در ادبیات علمی ذکر شده است که حتی منجر به فروپاشی نهادهای خودگردان محلی مانند مصر شد. علاوه بر این، باید دانست که تجربه تاریخی زیادی از وقوع زمین لرزه های مهیب در شهرهای بزرگ وجود ندارد تا شرایط و پیامدهای سیاسی آن را ارزیابی کنیم. به طور کلی بیشتر دو یا چند بلای طبیعی مانند زلزله، باران و سرما همراه با سیل یا آتش سوزی در تاریخ مشاهده شده است که قطعا مشکلات مدیریت بحران در جوامع را دوچندان کرده است.

حال با توجه به شرایط کشور و لرزه خیزی شدید آن، شاید بد نباشد که در مورد زلزله و پس لرزه های احتمالی آن در مناطق شهری مانند تهران کمی دقیق تر عمل کنیم و از شرایط فعلی به خوبی استفاده کنیم. برای مدیریت بحران و برنامه ریزی در شهرهای بزرگ کشور باید شرایط غیربحرانی را در نظر بگیریم تا خطرات احتمالی بلایایی مانند زلزله را پیشاپیش کاهش دهیم و از نادیده گرفتن آنها خودداری کنیم.

تامین نظم و امنیت، جلوگیری از غارت و جنایت، مسائل امدادی، پزشکی و امدادی… در زمان وقوع زلزله در شهری مانند تهران که بر اساس علم موجود، قطعاً و با امکان غیر قابل تردید شدن اتفاق خواهد افتاد; خطر چند جزئی جا دارد با چندوجهی بودن حوادث و بحران ها، مسئولان شهرداری به ویژه تهران، بیش از گذشته موضوع زلزله تهران را جدی و چندوجهی بدانند. بدون تعصب باید بگویم که طرح مبارزه با زلزله در کشور، حفظ جان و مال مردم بی بدیل و ارزش های ملی کشور عزیزمان تا به امروز مغفول مانده است.

زلزله بزرگ تهران بدون شک اتفاق خواهد افتاد و بزرگترین تلفات انسانی و ویرانی شهری تاریخ را به همراه خواهد داشت (30 سال است که این جمله را تکرار می کنم و هر روز به آن نزدیک می شویم) به زبان الکانی ام گفتم. شما عاقل هستید که آن را بگیرید

* کارشناس ارشد زمین مهندسی سازه، زلزله و مدیریت بحران، بنیانگذار باز تسلیح و مدیریت بحران در ایران و موسس انجمن زبدگان شهر در کشور.

6565