چه زمانی زن نمیتواند مهریه بگیرد؟
تعلق مهریه به زن و شرایط آن
یکی از مهمترین حقوق مالی که به هنگام عقد ازدواج به زن تعلق می گیرد، است. به موجب ماده 1082 قانون مدنی و گفته وکیل خانواده ، به محض انعقاد عقد نکاح، زن، مالک مهریه می شود و می تواند هر نوع تصرفی که بخواهد در آن انجام بدهد. مثلا، اخذ مهریه خود را درخواست کند و یا اقدام به بخشیدن مهریه نماید. در نظام حقوقی کنونی، تعیین مهریه، به دو شکل مهریه عندالمطالبه و مهریه عندالاستطاعه انجام می گیرد.
با اینکه این دو مهریه، در رابطه با شرایط وصول، اندکی متفاوت هستند، اما در این نکته مشترک اند که در هر حال ، به موجب عقد نکاح، مهریه به زن تعلق گرفته است و به همین لحاظ، مرد هم موظف به پرداخت آن است. به بیان ساده اینکه مهریه زن، به هر صورت که تعیین شده باشد، از زمان عقد به زن تعلق دارد و مرد، نمی تواند جز به دلایل قانونی، از پرداخت آن سرباز زند.
حتی بر اساس مقررات قانونی، گرفتن مهریه بعد از فوت شوهر از اموال او نیز امکان پذیر بوده و همچنین، زن می تواند به گرفتن مهریه، بدون طلاق نیز اقدام کند . به موجب بند ب ماده 226 قانون امور حسبی، مهریه زن، جز دیونی هست که می تواند از ترکه متوفی پرداخت شود. همچنین، در صورتی که زن، از انجام وظایف خود ممانعت ورزد، عدم تمکین وی، ناشزه بودن زن و یا برقراری رابطه نامشروع توسط زن، سبب نمی شود، تا او حق مهریه خود را از دست بدهد.
شرایط عدم تعلق مهریه به زن
همانطور که اشاره کردیم، به جز در موارد اندکی که در قانون پیش بینی شده است، اصل کلی، تعلق مهریه به زن است. در قانون مدنی، در برخی مواد، پیش بینی شده است که در چه شرایطی، مهریه به زن تعلق نمی گیرد. موارد عدم تعلق مهریه به زن، به شرح زیر است :
بطلان عقد نکاح منعقد شده میان زن و مرد و عدم نزدیکی میان آن دو، سبب می شود که مهریه ای به زن تعلق نگیرد؛ زیرا، عقد نکاحی که مهریه را بر ذمه مرد قرار داده است ، باطل بوده، لذا عقد و تعیین مهریه، به درستی انجام نشده است .
به موجب ماده 1101 قانون مدنی، اگر عقد نکاح به هر دلیلی فسخ شود، همچنین، رابطه زناشویی، میان زن و مرد رخ نداده باشد، زن، حق مهریه ندارد ؛ مگر در حالتی که فسخ نکاح، به دلیل ناتوانی مرد از اعمال جنسی ( عنن ) باشد، که در این صورت، زن، تنها مستحق نصف مهریه است .
اگر زن و مرد، مهریه ای تعیین نکرده باشند و قبل از تعیین مهریه ، زن فوت کند و رابطه زناشویی هم شکل نگرفته باشد ، باز هم مرد، الزامی به پرداخت مهریه ندارد . اما در صورتی که رابطه زناشویی، شکل گرفته باشد، زن مستحق مهرالمثل است که ورثه زن، می توانند آن را مطالبه کنند .
در برخی از موارد، مهریه زن به طور کامل به وی تعلق نمی گیرد. به عنوان مثال ؛ در صورتی که زن و شوهری، قصد طلاق و جدایی داشته باشند، در حالتی که زوجه، دوشیزه ( باکره ) بوده و رابطه زناشویی میان آنها برقرار نشده باشد، مهریه زن، نصف می شود .
در چه صورتی مهریه به زن تعلق نمیگیرد؟
بر اساس اصل تعلق مهریه به زن، با وقوع عقد نکاح، زن، مالک مهریه است و چون حق مالکیت دارد، می تواند، هرگونه تصرفی که قصد کند، همچون انجام دهد. اما مواردی در قانون پیش بینی شده است که در این شرایط، مهریه به زن تعلق نمی گیرد.
به موجب ماده 1092 قانون مدنی: ” هر گاه شوهر، قبل از نزدیکی، زن خود را طلاق دهد، زن مستحق نصف مهر خواهد بود و اگر شوهر، بیش از نصف مهر را قبلا داده باشد، حق دارد، مازاد از نصف را عینا یا مثلا یا قیمتا استرداد کند.” بنابراین، اگر قبل از آنکه، نزدیکی بین زوجین رخ دهد، زوج، همسر خود را طلاق بدهد، زن مستحق نصف مهر خواهد بود و بقیه مهریه، به او تعلق نخواهد گرفت، حتی اگر آن را دریافت کرده باشد، شوهر، حق استرداد آن را خواهد داشت.
بر اساس ماده 1088 قانون مدنی : ” اگر یکی از زوجین، قبل از تعیین مهر و قبل از نزدیکی بمیرد، زن مستحق هیچ گونه مهری نیست.” در نکاح دائم، زوجین می توانند، بعد از عقد، مهر را تعیین کنند، اما بر اساس این ماده، اگر قبل از نزدیکی بین آنها و تعیین مهریه، یکی از آنها فوت کند، در این صورت مهریه به زن تعلق نمی گیرد.
به موجب ماده 1098 قانون مدنی: “در صورتی که عقد نکاح، اعم از دائم یا منقطع، باطل بوده و نزدیکی واقع نشده، زن، حق مهر ندارد و اگر مهر را گرفته، شوهر می تواند آن را استرداد نماید.” بنابراین، بر اساس این ماده از قانون مدنی، بطلان عقد نکاح، در صورتی که نزدیکی بین زوج رخ نداده باشد، سبب می شود، مهریه به زن تعلق نگیرد.
برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد شرایط عدم تعلق مهریه به زن در کانال تلگرام حقوق خانواده عضو شوید . کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون شرایط عدم تعلق مهریه به زن پاسخ دهند .
شرایط تقسیط و تعدیل مهریه
از آن‌جایی که مهریه مالی است که به هنگام وقوع عقد از طرف مرد به زن تعلق میگیرد به همین دلیل مرد متعهد میشود که آن را پرداخت کند که این مال میتواند به صورت نقد باشد و یا سکه ، طلا و سایر اموال منقول و غیر منقول. اما شرایطی میش می‌آید که مرد توانایی پرداخت مهریه را به صورت یکجا ندارد که ضمن دادخواست اعساری که مرد دارد و نظر دادگاه ، مهریه قسط بندی میشود تا طی اقساط معینی به زوجه پرداخت شود.
در قانون قدیم مهریه قابل تقسیط نبود اما در حال حاضر به نرخ روز بررسی و ارزیابی میشود یعنی وقتی که زوج بعد از اینکه دادخواست اعسار داد و شرایط پرداخت کردن مرد مشخص و تعیین شد و باز هم قادر به پرداخت نبود میتواند دادخواست تعدیل و تقسیط مهریه را دهد تا شرایط اقساط به نفع زوج باشد. اما گاهی و در بعضی مواقع زن مجبور خواهد بود در چنین شرایطی بار معسر بودن مرد را اثبات کند تا بتواند نداری و عدم توانایی مالی مرد را رد کند.
نحوه تقسیط مهریه به چه صورت است؟
قاضی دادگاه طبق میزان مهریه و شرایط مالی زوج و همچنین دفاعیات زوجه و نحوه اقساط و موارد پیش قسط مهریه را تعیین می‌کند چراکه برای هر شخصی میزان تقسیط به یک شکل نمی‌باشد و کاملا بسته به نظر قاضی دادگاه و شعبه رسیدگی کننده است. اگر زمانی که قاضی دادگاه حکم به قسط بندی مهریه را صادر کرد زوج از پرداخت آن امتناع ورزید زوجه میتواند در دادگاه خانواده طرح شکایت کند، در این صورت مهریه از حالت اقساط به حالت حال در می‌آید یعنی دیگر امکان تقسیط وجود نخواهد داشت و مرد ملزم میشود به صورت یکجا مهریه را پرداخت کند.
فرار از حکم جلب مهریه
حکم جلب اصولا در پرونده های حقوقی نسبت به پرونده های کیفری از دشواری بیشتری برخوردار است و اگر قصد گرفتن حکم جلب بعد از به اجرا گذاشتن مهریه را دارید باید صبر نمایید. اگر مردی مهریه همسر خود را پرداخت نکرد زن میتواند بنابر قانون مهریه خود را به اجرا گذارد و برای مطالبه آن حکم بازداشت مرد را از دادگاه درخواست کند زیرا عدم پرداخت مهریه پیگرد قانونی دارد. بنابراین اگر مرد مهریه را پرداخت نکرد بازداشت می گردد تا دادخواست اعسار توسط قاضی دادگاه بررسی شود. جلسه دادگاه و درخواست تقسیط مهریه و معسر بودن مرد با حضور خود زوج و زوجه و شهود در دادگاه تشکیل میشود تا مقدار پرداختی مهریه توسط مرد مشخص شود. همچنین زوجه میتواند مالی را که مرد پنهان کرده و یا انتقال داده باشد به دادگاه اطلاع دهد.
قرار جلب به چند صورت است؟
قرار جلب به ۲ صورت است. در صورت اول قاضی دادگاه گاهی در روند اجرای پرونده به دلیل مجبور کردن شخص در برابر اجرای حکم قرار جلب صادر می‌کند و در صورت دوم زمانی که متهم بودن زوج هنوز معلوم نیست بنابراین قاضی دادگاه برای رسیدگی به تحقیقات و صدور حکم دستور جلب صادر می‌کند. زیرا به دلیل اینکه هنوز اتهام شخص کاملا مشخص نیست و برای انجام تحقیقات و دلایل انتسابی به متهم این قرار صادر میشود.
در پرونده های حقوقی زمانی دستور جلب اجرا میشود که در زمان اجرای حکم این امکان نباشد که مالی از جانب زوج مهیا و پرداخت شود و یا اصلا ممکن است زوج مالی نداشته باشد که پرداخت کند در نهایت اگر زوج نتواند دین خود را پرداخت کند راهی زندان میشود اما زمانی که متهم مالی داشته و آن را پنهان کند و یا انتقال دهد برای اینکه وانمود کند مالی ندارد اگر این انتقال بعد از شکایت از او انجام شده باشد پذیرفته نمیشود و اموال مرد توقیف میگردد و اگر قبل از شکایت اموالش را انتقال داده باشد اثبات کردن آن کمی دشوار میشود.
انواع حکم جلب؟
حکم جلب اصولا هم در پرونده های کیفری و هم در پرونده‌های حقوقی که محکومیت انها قطعی شده است قابل صدور است. از انواع حکم جلب میتوان به این موارد اشاره کرد که از جمله موارد حکم جلب عادی و سیار در دعاوی خانوادگی است.
- حکم جلب مهریه
- حکم جلب نفقه
- حکم جلب ملاقات فرزند
- حکم جلب
- حکم جلب استرداد جهیزیه
- حکم جلب فریب در ازدواج
نکته ای که قابل ذکر است اینکه دستور جلب در پرونده های حقوقی اصولا فقط برای ادای دین و پرداخت آن است و مجازات به حساب نمی‌آید زیرا در امور حقوقی امری به نام مجازات مطرح نیست و فقط پرداخت دین مهم است.
در چه صورت مهریه زن قطع میشود؟
از انجایی که عمومأ مهریه در هنگام طلاق و ازدواج مطرح میگردد نشان دهنده دین و هدیه مرد به همسر خود میباشد زیرا مهریه حق قانونی و شرعی زن میباشد و هر زمانی که بخواهد میتواند آن را مطالبه کند. اما یکی از موارد و سوالات رایج در این مباحث این است که چه زمانی مهریه زن قطع میشود؟
طبق بند ۲۹ قانون حمایت از خانواده طلاق از هر نوع که باشد باید تکلیف مهریه و پرداخت آن در دادنامه از سوی دادگاه تعیین گردد. حال زمانی که زن ازدواج مجدد هم داشته باشد باز این امر مانع دریافت مهریه توسط زوجه نخواهد شد. بنابراین هیچ مانعی برای عدم دریافت مهریه و قطع آن وجود ندارد اما ثبت تا زمان پر اخت حقوق مالی زوجه انجام نمی شود و اگر زن به ثبت طلاق بدون دریافت خود رضایت دهد بعد ازآن میتواند طبق قانون از طریق اجرای احکام دادگستری نسبت به دریافت مهریه خود اقدام کند.
آیا به زنی که خیانت کرده مهریه تعلق میگیرد؟
در جوامع امروز ممکن است این موضوع برای خیلی ها اتفاق بیافتد و اهمیت پیداکند چرا که هر سوء رفتاری از جانب شخص در طول زندگی مشترک ممکن است .حال فرض کنیم زنی به همسر خود خیانت کند و مرد قصد طلاق او را داشته باشد سوالی که پیش می‌آید این است که آیا با وجود خیانت زن به همسرخود در دریافت مهریه اش تاثیر می‌گذارد و آیا مرد میتواند به دلیل این خیانت او را طلاق دهد ، در صورت طلاق مهریه زن چه میشود آیا ازبین می‌رود و زن حق دریافت مهریه اش را ندارد همه این ها سوالاتی است که در این مقاله به آن اشاره خواهیم کرد.
باید بگوییم که طبق ماده ۱۳۳۳ قانون مدنی مرد میتواند هر زمانی که بخواهد حتی بدون دلیل موجه اما با پرداخت تمامی حق و حقوق قانونی و شرعی زن او را طلاق دهد و اگر هم اختلافی بین انها باشد با مراجعه به دادگاه و سپس ارجاع اختلافات آنها به داوری برای اصلاح بین زوجین این امر مورد بررسی قرار خواهد گرفت که در صورت عدم سازش بین آنها حکم طلاق با ثبت در دفاتر طلاق صادر میشود.
آیا به زن زناکار مهریه تعلق می گیرد؟
برخی مردان تصور می کنند چنانچه در مراجع قضایی ثابت کنند که همسر آنها زنا کرده یا روابط نامشروع دارد، می توانندمهریه را پرداخت نکنند.
در واقع برای فرار از پرداخت مهریه، شکایت زنا یا را علیه همسر خود مطرح می کنند. در حالی که این تصور آنها کاملا اشتباه است. زن حتی اگر زنا کرده باشد، باز هم مهریه به او تعلق می گیرد.
آیا نازایی زن از وارد عدم تعلق مهریه است؟
عده ی دیگری نیز به اشتباه تصور می کنند که اگر زن نازا باشد و توان باروری نداشته باشد، به او مهریه تعلق نمی گیرد.
در حالی که ناباروری و نازایی زن موجبی برای تعلق نگرفتن مهریه به او نیست و به زن نازا هم مهریه تعلق می گیرد.
در چه صورت مهریه زن قطع می شود؟
سوال این است که در چه مواردی پرداخت اقساط مهریه به زن قطع می شود؟
در هیچ حالتی پرداخت اقساط مهریه به زن قطع نمی شود.
حتی اگر زن ازدواج مجدد نماید، ازدواج او مانع از دریافت اقساط نیست. در مواردی هم که زن فوت نماید اقساط باید به ورثه پرداخت شود.
زن از چه اموالی نمی تواند مهریه اش را بردارد؟
به طور کلی برخی از اموال شوهر قابلیت توقیف از طریق مراجع قضایی و به تبع آن فروش مال و برداشتن مبلغ طلب را ندارند.
یعنی برخی اموال شوهر را نمی توان بابت مهریه توقیف کرد. این اموال مستثنیات دین نامیده می شوند. مستثنیات دین عبارتند از:
- یک منزل مسکونی که عرفاً در شأن شوهر باشد جز مستثنیات دین است.
- اثاثیه مورد نیاز زندگی که برای رفع نیازهای ضروری شوهر و افراد تحت تکفل وی لازم است.
- آذوقه موجود به قدر احتیاج مرد و افراد تحت تکفل وی برای مدتی که عرفاً آذوقه ذخیره می شود.
- کتب و ابزار علمی و تحقیقاتی برای اهل علم و تحقیق متناسب با شأن آنها.
- وسایل و ابزار کار کسبه، پیشه وران، کشاورزان و سایر اشخاص که برای امرار معاش ضروری آنها و افراد تحت تکفلشان لازم است.
- تلفن مورد نیاز مدیون
- مبلغی که در ضمن عقد اجاره به موجر پرداخت می شود، مشروط بر اینکه پرداخت اجاره بها بدون آن موجب عسر و حرج گردد و عین مستأجره مورد نیاز مدیون بوده و بالاتر از شأن او نباشد.