سقط جنین گناه است

سقط جنین از منظر اسلام، به دلیل هتک حرمت حیات انسانی که خداوند آن را گرامی داشته، اصولاً عملی ناپسند و گناهی بزرگ محسوب می شود. در فقه شیعه، از لحظه استقرار نطفه، این عمل با جریمه و دیه همراه است و پس از دمیده شدن روح (حدود چهار ماهگی)، به منزله قتل نفس کامل و از گناهان کبیره تلقی می گردد. تنها در موارد بسیار نادر و تحت شرایط خاص، مانند نجات جان مادر، سقط جنین قبل از دمیده شدن روح جایز دانسته می شود.

وقتی به موضوع سقط جنین پرداخته می شود، ابعاد گسترده و پیچیده ای پیش روی فرد قرار می گیرد که نه تنها شامل جنبه های پزشکی و شخصی است، بلکه ژرفای عمیقی در حوزه های اخلاقی، دینی و قانونی دارد. این مسئله، در بطن جوامع انسانی، به ویژه در فرهنگ هایی با ریشه های عمیق دینی مانند ایران، همواره کانون بحث و تأمل بوده است. احساسات متفاوتی از جمله نگرانی، ترس، امید و گاهی عذاب وجدان، در دل کسانی که با این چالش مواجه اند، موج می زند. برای کسانی که در جستجوی راهنمایی و آگاهی هستند، درک دقیق دیدگاه اسلام و قوانین حاکم بر این موضوع اهمیت بسزایی دارد تا بتوانند در مواجهه با این تصمیم دشوار، با بصیرت و آگاهی بیشتری عمل کنند.

سفری به عمق اندیشه اسلامی: چرا سقط جنین گناه است؟

در اسلام، حیات از ارزشمندترین نعمت های الهی است و حفظ آن یکی از اساسی ترین اصول دینی به شمار می رود. اندیشه اسلامی به طور عمیق به حرمت نفس و حق حیات موجودات زنده، به ویژه انسان، توجه دارد. این رویکرد، در موضوع سقط جنین، به یکی از چالش برانگیزترین مباحث فقهی و اخلاقی تبدیل می شود.

ریشه های قرآنی و روایی حرمت حیات

نگاه اسلام به سقط جنین، ریشه در آموزه های قرآنی و احادیث ائمه اطهار (ع) دارد که بر حرمت قتل نفس تأکید فراوان می کنند. قرآن کریم به صراحت از کشتن نفس محترمه نهی کرده و آن را جز در موارد خاص، عملی حرام می داند. آياتی چون آیه ۳۲ سوره مائده که می فرماید: «هر کس نفسی را بدون حق، یا بی آنکه فساد در زمین کند، بکشد مثل آن باشد که همه مردم را کشته باشد و هر که نفسی را حیات بخشد مثل آن است که همه مردم را حیات بخشیده باشد»، به روشنی اهمیت حیات انسانی را بیان می کند. در فقه اسلامی، «نفس محترمه» شامل جنین نیز می شود، اگرچه درجه این حرمت بسته به مرحله رشد جنین متفاوت است.

روایات متعددی نیز از پیامبر اکرم (ص) و ائمه معصومین (ع) نقل شده که بر حفظ جان جنین و ممنوعیت سقط آن تأکید دارند. این نصوص دینی، پایه و اساس فتاوای فقها در طول تاریخ بوده اند و چارچوب کلی برای درک گناه بودن سقط جنین را فراهم می آورند. در این چارچوب، هرگونه اقدامی که منجر به از بین بردن حیات جنین شود، به منزله تعرض به حقی الهی و انسانی تلقی می شود.

سقط جنین؛ جنایتی علیه حیات و یک گناه کبیره

از منظر فقه شیعه، سقط جنین عمدی، فارغ از اینکه جنین در چه مرحله ای از رشد قرار دارد، یک جنایت محسوب می شود و در بسیاری از موارد به عنوان گناه کبیره تلقی می گردد. اسلام سقط جنین را گناه می داند، زیرا:

• اهمیت حیات: حیات انسانی، حتی در مراحل اولیه تشکیل، هدیه ای از جانب خداوند است و کسی حق ندارد آن را از بین ببرد.

• نفخ روح: پس از دمیده شدن روح، جنین دارای روح انسانی کامل شده و از آن پس، سقط آن به منزله قتل یک انسان بالغ است.

• حق حیات جنین: جنین، هرچند که قادر به ابراز وجود خود نیست، دارای حق حیات است و جامعه و دین موظف به حمایت از این حق هستند.

این دیدگاه نشان دهنده آن است که اسلام برای هر لحظه از زندگی، از ابتدای تشکیل نطفه تا پایان عمر طبیعی، ارزشی قائل است و تلاش می کند تا از آن محافظت کند. بنابراین، هر تصمیمی برای سقط جنین، با مسئولیت بزرگی همراه است که پیامدهای اخروی و دنیوی خاص خود را دارد.

مراحل تکوین جنین و نگاه اسلام به هر گام حیات

تکوین جنین در رحم مادر، فرآیندی شگفت انگیز و پر از ظرافت است که در فقه اسلامی با دقت ویژه ای مورد بررسی قرار گرفته است. فقها بر اساس مراحل رشد جنین و زمان دمیده شدن روح، احکام متفاوتی برای سقط آن قائل شده اند. این تمایز در احکام، نشان دهنده توجه عمیق اسلام به مراحل حیات و تکامل موجود زنده است.

قبل از دمیدن روح (حدوداً تا چهار ماهگی): ظرافت حیات در مراحل اولیه

مراحل اولیه تکوین جنین، شامل دوره هایی است که در روایات اسلامی نیز به آن ها اشاره شده است: نطفه (مرحله ابتدایی ترکیب اسپرم و تخمک)، علقه (به معنای خون بسته شده یا زالویی که به رحم می چسبد) و مضغه (به معنای پاره گوشت). این مراحل، پیش از شکل گیری کامل اعضا و جوارح و مهم تر از آن، قبل از دمیده شدن روح در جسم جنین است.

حکم شرعی سقط در این مرحله: حتی در این مراحل اولیه، فقهای شیعه بر حرمت سقط جنین اجماع دارند. اگرچه سقط جنین در این دوره به منزله «قتل نفس کامل» نیست، اما «جنایت» محسوب می شود و موجب پرداخت دیه خواهد بود. این بدان معناست که حیات بالقوه جنین نیز از همان ابتدا مورد احترام و حمایت شرع است. هرگاه فردی با این انتخاب دشوار روبرو می شود که آیا سقط جنین در این مرحله از رشد اشکالی ندارد، باید بداند که فقها بر حرمت این عمل تأکید کرده و دیه را برای آن واجب دانسته اند.

دیدگاه مذاهب اهل سنت: در برخی مذاهب اهل سنت، ممکن است دیدگاه های متفاوتی در مورد سقط جنین در مراحل بسیار اولیه و قبل از دمیدن روح وجود داشته باشد. برخی علمای اهل سنت، تحت شرایط خاص و محدود، سقط را در این دوره جایز می دانند. اما در فقه شیعه، اصل بر حرمت است و استثنائات بسیار محدود و با شرایط سخت گیرانه ای همراه است که عمدتاً بر نجات جان مادر متمرکز است.

پس از دمیدن روح (بعد از چهار ماهگی): ورود روح انسانی به کالبد

یکی از مهم ترین نقاط عطف در تکوین جنین، دمیده شدن روح است که معمولاً حدوداً پس از چهار ماهگی (۱۲۰ روز) بارداری اتفاق می افتد. از این مرحله به بعد، جنین به عنوان یک موجود دارای روح انسانی کامل تلقی می شود و از تمامی حقوق یک انسان زنده برخوردار است.

حکم شرعی سقط در این مرحله: پس از دمیده شدن روح، حکم شرعی سقط جنین بسیار سخت گیرانه و قاطعانه است. سقط جنین در این مرحله، به منزله «قتل نفس کامل» و قطعاً از گناهان کبیره است و در هیچ شرایطی، جز موارد بسیار نادر و حیاتی که ادامه بارداری منجر به مرگ قطعی مادر شود، مجاز نیست. این بدان معناست که حیات جنین پس از دمیدن روح، با حیات یک انسان کامل برابری می کند و هرگونه تعرض به آن، به شدت منع شده است. تصمیم گیری در این مقطع، به قدری حساس است که بسیاری از مراجع تقلید، هرگونه استثنایی را تنها در صورت تأیید متخصصان معتمد و با شرایطی بسیار محدود و اضطراری می پذیرند.

برای فردی که خود را در این موقعیت می یابد، درک این تمایز حیاتی است. این بخش از آموزه های اسلامی، بر این اصل پافشاری می کند که حیات انسانی، در هر مرحله ای، محترم و ارزشمند است و باید با تمام توان از آن پاسداری شود.

استثنائات و چالش ها: جواز سقط جنین در شرایط خاص

اگرچه اصل در فقه اسلامی حرمت سقط جنین است، اما در برخی شرایط استثنایی و با ملاحظات بسیار دقیق، ممکن است جواز سقط جنین صادر شود. این استثنائات، عمدتاً بر پایه حفظ جان مادر یا جلوگیری از حرج شدید و غیرقابل تحمل استوارند و همواره «قبل از دمیدن روح» در جنین مورد نظر هستند.

تهدید جانی مادر: وقتی حفظ حیات مادر اولویت می یابد

یکی از مهم ترین و رایج ترین دلایل برای جواز سقط جنین، زمانی است که ادامه بارداری جان مادر را به طور جدی به خطر بیندازد. در چنین شرایطی، اسلام به حفظ جان مادر که خود دارای حیات بالفعل و مسئولیت های اجتماعی و خانوادگی است، اولویت می دهد.

• شرایط: این جواز تنها در صورتی صادر می شود که خطر جانی برای مادر «قطعی» و «غیرقابل اجتناب» باشد. این تشخیص باید توسط چند پزشک متخصص و متعهد تأیید شود. تشخیص های پزشکی دقیق، در این مرحله نقش حیاتی ایفا می کنند.

• مرحله جنین: این استثنا عمدتاً برای سقط جنین «قبل از دمیدن روح» است. پس از دمیدن روح، حتی اگر جان مادر در خطر باشد، بسیاری از مراجع تقلید سقط را حرام می دانند، مگر اینکه حفظ جان مادر به طور قطعی مستلزم سقط جنین باشد که در این صورت نیز با احتیاط و ملاحظات فراوان همراه است.

• نظر مراجع: مراجع تقلید در این باره فتاوای مشابهی دارند. عموماً اگر بقای جنین موجب حرج عظیم، بیماری شدید، یا هلاکت مادر شود، سقط جنین قبل از دمیده شدن روح (که جنین هنوز به مرحله انسان کامل نرسیده) جایز شمرده می شود. این تصمیم، بار سنگینی از نظر اخلاقی و شرعی به همراه دارد و نیازمند مشاوره دقیق و کسب فتوا از مرجع تقلید است.

نقص عضو شدید و غیرقابل درمان جنین: در کشاکش رحم و رنج

مورد دیگری که بحث برانگیز است، سقط جنینی است که با نقص عضو شدید و غیرقابل درمان مواجه است. وقتی والدین درمی یابند که فرزندشان با بیماری ای به دنیا خواهد آمد که نه تنها حیات او را به شدت تحت تأثیر قرار می دهد، بلکه رنج و مشقت فراوانی برای خود و خانواده به همراه خواهد داشت، بار تصمیم گیری سنگین می شود.

• شرایط: تشخیص قطعی ناهنجاری های شدید و غیرقابل درمان جنین که حیات او را به شدت تحت تأثیر قرار دهد یا موجب عسر و حرج غیرقابل تحمل برای والدین گردد، می تواند از دلایل جواز سقط باشد. این تشخیص نیز نیازمند تأیید پزشکان متخصص و پزشکی قانونی است.

• مرحله جنین: این جواز نیز «قبل از دمیدن روح» در جنین است. پس از دمیدن روح، حتی جنین ناقص نیز دارای روح انسانی کامل است و سقط آن حرام تلقی می شود. در این شرایط، چالش تصمیم گیری به اوج خود می رسد.

• نمونه هایی از نقایص: برخی ناهنجاری های کروموزومی یا ساختاری شدید مانند تریزومی ۱۳ (سندرم پاتائو)، تریزومی ۱۸ (سندرم ادواردز)، آنسفالی (عدم تشکیل مغز)، و سندرم فریاد گربه (سندرم Cri-du-chat)، از جمله مواردی هستند که در صورت تأیید پزشکی قانونی و مراجع ذی صلاح، ممکن است مجوز سقط جنین را دریافت کنند.

آیت الله العظمی خمینی (ره) در فتوایی فرموده اند که ختم بارداری به دلایل اقتصادی، حتی اگر خانواده در شرایط دشوار مالی قرار بگیرند یا به علت سن مادر یا کثرت فرزندان، مجاز نیست. حتی اگر مادر دچار اختلال روانی نیز باشد، سقط جنین برای او مجاز نیست.

بارداری ناشی از زنا: حکم شرعی و ملاحظات خاص

بارداری ناشی از زنا، از نظر شرعی، موجب مشروعیت زدایی از جنین نمی شود. یعنی جنین حاصل از زنا، از نظر حق حیات با جنین حاصل از ازدواج مشروع تفاوتی ندارد و سقط آن نیز حرام است. این حکم، بسیاری از افراد را در مواجهه با این شرایط در وضعیت دشواری قرار می دهد.

• حکم: فتوای قاطع مراجع تقلید این است که نامشروع بودن جنین به هیچ عنوان مجوز سقط آن نیست. در اینجا، اصل حفظ حیات انسانی بر ملاحظات اجتماعی و خانوادگی اولویت دارد.

• استثنای نادر: تنها در شرایط بسیار خاص و اضطراری، مثلاً اگر جان مادر به دلیل آبروریزی و فشار خانواده در خطر جدی باشد، و آن هم «قبل از دمیدن روح» و با اجازه مرجع تقلید، ممکن است جواز سقط صادر شود. این استثنا بسیار محدود است و نشان دهنده تعارضات عمیقی است که در چنین موقعیت هایی پیش می آید و نیازمند راهنمایی دقیق فقهاست. چنین مواردی، آزمونی برای درک حدود و ثغور احکام شرعی در رویارویی با واقعیت های تلخ اجتماعی است.

دیه و مجازات سقط جنین: عدالت شرعی و قانونی

سقط جنین، چه با مجوز شرعی در موارد استثنایی و چه بدون آن، پیامدهای حقوقی و شرعی خاصی در پی دارد که مهم ترین آن ها پرداخت دیه و در برخی موارد، مجازات قانونی است. این احکام نشان دهنده حمایت قاطع نظام حقوقی اسلام و ایران از حیات جنین در تمامی مراحل رشد آن است.

مفهوم و میزان دیه سقط جنین در فقه اسلامی

«دیه» در فقه اسلامی، جبران خسارت مالی است که در اثر جنایت بر نفس یا عضو وارد می شود. برای سقط جنین نیز، حتی در مواردی که با مجوز شرعی و قانونی انجام می شود، پرداخت دیه به عنوان احتیاط شرعی واجب است. این دیه، به ولی جنین (معمولاً پدر یا در صورت نبود او، سایر ورثه) پرداخت می شود.

میزان دیه سقط جنین بر اساس مراحل مختلف رشد جنین تعیین می شود که نشان دهنده ارزش تدریجی حیات در مراحل تکوین است. این مبالغ بر اساس دیه کامل یک انسان در سال جاری محاسبه می شوند:

مرحله رشد جنین	میزان دیه (درصد از دیه کامل انسان)
نطفه (تا ۴۰ روز)	۲ درصد
علقه (خون بسته شده؛ ۴۰ تا ۸۰ روز)	۴ درصد
مضغه (پاره گوشت؛ ۸۰ تا ۱۲۰ روز)	۶ درصد
کامل شدن استخوان بندی و اندام (قبل از دمیدن روح)	۸ درصد
قبل از ۱۲۰ روزگی، که گوشت و استخوان بندی آن کامل شده ولی روح در آن دمیده نشده است.	۱۰ درصد
بعد از دمیدن روح (پس از ۱۲۰ روزگی)	دیه کامل (اگر پسر باشد، معادل دیه کامل؛ اگر دختر باشد، نصف دیه کامل؛ اگر جنسیت نامشخص باشد، سه چهارم دیه کامل)

این جدول نشان می دهد که حتی در مراحل ابتدایی، حیات جنین دارای ارزش است و دیه برای آن تعیین شده است. این امر به فردی که درگیر این موضوع است، یادآوری می کند که این عمل، هرچند ممکن است دلایل موجهی داشته باشد، اما از نظر شرعی دارای پیامدهای مالی است که باید رعایت شود.

مجازات قانونی سقط جنین در ایران

قانون مجازات اسلامی ایران، برگرفته از فقه شیعه، سقط جنین را جرم می شناسد و برای عاملان آن مجازات هایی در نظر گرفته است. این قوانین با هدف حفظ جان جنین و جلوگیری از سقط های غیرمجاز وضع شده اند.

قوانین مربوطه: مواد ۴۸۷ تا ۴۹۳ و ۶۲۳ و ۶۲۴ قانون مجازات اسلامی به جرم انگاری و تعیین مجازات برای سقط جنین می پردازند.

انواع مجازات:

• مجازات تعزیری: برای سقط عمدی جنین، علاوه بر پرداخت دیه، مجازات های تعزیری (که میزان آن با نظر قاضی تعیین می شود) نیز در نظر گرفته شده است.

• دیه: پرداخت دیه نیز به عنوان یک رکن اصلی مجازات، برای جبران خسارت وارد شده به جنین، الزامی است.

عاملان سقط: مجازات ها برای سه دسته از افراد در نظر گرفته می شود که در سقط جنین نقش دارند:

1. مادر: اگر مادر جنین خود را سقط کند، باید دیه را به پدر جنین پرداخت کند. معمولاً مجازات حبس برای مادر در نظر گرفته نمی شود.

2. پدر: اگر پدر همسر خود را وادار به سقط جنین کند، باید دیه را به مادر پرداخت نماید و خودش سهمی از دیه نمی برد. همچنین ممکن است مجازات تعزیری نیز داشته باشد.

3. پزشک، ماما و اشخاص عادی: افرادی که به هر نحو در سقط جنین مشارکت یا مساعدت داشته باشند، بسته به نقششان مجازات می شوند. اگر فرد عادی باشد، علاوه بر دیه، به سه تا شش ماه حبس محکوم می شود. اگر پزشک یا ماما باشند، مجازات شدیدتری شامل حبس از دو تا پنج سال، علاوه بر پرداخت دیه، در انتظار آنهاست. این شدت مجازات برای کادر درمانی، نشان دهنده مسئولیت سنگین آن ها در قبال حیات انسانی است.

قصاص: سقط جنین قصاص ندارد. قصاص (همانندسازی مجازات با جرم) تنها مربوط به آسیب های وارده به خود مادر است و برای جنین، صرفاً دیه در نظر گرفته می شود.

این قوانین، نه تنها ابزاری برای اجرای عدالت هستند، بلکه پیامی قوی به جامعه می دهند که حیات جنین از ارزش بالایی برخوردار است و باید از آن محافظت شود. این اطلاعات می تواند برای کسانی که درگیر این مسائل هستند، راهنمای مهمی باشد تا از ابعاد قانونی و شرعی تصمیمات خود آگاه شوند.

نکته پایانی و توصیه ها: تصمیم گیری آگاهانه و مسئولانه

در پایان این بررسی جامع، می توانیم بار دیگر تأکید کنیم که سقط جنین در اسلام، عملی بسیار حساس و اصولاً حرام است. حرمت حیات انسانی، از همان لحظه شکل گیری نطفه، مورد تأکید دین قرار دارد و پس از دمیدن روح، این حرمت به اوج خود می رسد و سقط جنین معادل قتل نفس کامل تلقی می شود.

استثنائاتی که برای جواز سقط جنین مطرح شده اند، بسیار محدود و تحت شرایطی بسیار خاص و اضطراری هستند که عمدتاً شامل نجات جان مادر یا وجود نقایص بسیار شدید و غیرقابل درمان در جنین است و همیشه «قبل از دمیده شدن روح» در جنین (حدود چهار ماهگی) مورد بررسی قرار می گیرند. در هر یک از این موارد، تأیید پزشکان متخصص و امین، و همچنین کسب فتوای صریح از مراجع تقلید، از ضروریات است.

برای فردی که خود را در این موقعیت دشوار می یابد، توصیه های عملی زیر می تواند راهگشا باشد:

1. مشورت با پزشک متخصص و معتمد: در ابتدا و هر زمان که با چالش های مربوط به بارداری یا سلامت جنین مواجه شدید، حتماً با پزشکان متخصص و مورد اعتماد مشورت کنید. آن ها می توانند اطلاعات دقیق پزشکی را در اختیار شما قرار دهند.

2. مراجعه به مراجع دینی برای کسب فتوای دقیق: در کنار مشاوره های پزشکی، در موارد خاص و پیچیده که به سقط جنین فکر می کنید، حتماً به مراجع تقلید یا دفاتر استفتاء آن ها مراجعه کرده و فتوای دقیق و شخصی خود را جویا شوید. هر مورد ممکن است شرایط خاص خود را داشته باشد که نیازمند راهنمایی شرعی دقیق است.

3. تأکید بر مسئولیت پذیری: تصمیم گیری در مورد حیات انسانی، مسئولیت بزرگی است. با آگاهی کامل از ابعاد شرعی، قانونی، اخلاقی و اجتماعی، با مسئولیت پذیری کامل به این موضوع نگاه کنید.

4. اهمیت آموزش و پیشگیری: برای کاهش موارد بارداری های ناخواسته که می توانند به چالش سقط جنین منجر شوند، آموزش و استفاده از روش های پیشگیری از بارداری اهمیت حیاتی دارد. آگاهی بخشی در این زمینه می تواند از بسیاری از مشکلات پیشگیری کند.

5. دعوت به توبه و استغفار: در صورتی که فردی مرتکب این گناه شده باشد، اسلام درهای توبه و رحمت الهی را گشوده می داند. امید به بخشش الهی، همراه با پشیمانی و جبران (از جمله پرداخت دیه در صورت لزوم)، می تواند آرامش روحی را برای فرد به ارمغان آورد.

در نهایت، این مقاله تلاشی است برای روشن ساختن مسیری پیچیده و پرچالش، با این امید که خواننده با درکی عمیق تر و مسئولانه تر، گام در راه زندگی و تصمیم گیری های آن نهد.

سوالات متداول

آیا سقط جنین قبل از تشکیل قلب گناه است؟

از منظر فقه شیعه، سقط جنین حتی قبل از تشکیل قلب و دمیدن روح نیز حرام است و جنایت محسوب می شود. اگرچه دیه آن کمتر از دیه پس از دمیدن روح است، اما به دلیل هتک حرمت حیات بالقوه، شرعاً ممنوع است، مگر در شرایط بسیار خاص و اضطراری که جان مادر در خطر باشد و با تأیید پزشکان و مراجع.

در صورت ابتلای جنین به سندروم داون، آیا سقط آن گناه محسوب می شود؟

اگر تشخیص سندروم داون قطعی باشد و جنین هنوز به مرحله دمیدن روح نرسیده باشد و نگه داشتن آن موجب عسر و حرج شدید و غیرقابل تحمل برای والدین گردد، برخی مراجع تقلید با تأیید پزشکان متخصص و پزشکی قانونی، جواز سقط را صادر می کنند. اما اگر روح در جنین دمیده شده باشد، سقط آن مطلقاً حرام است، زیرا سندروم داون جزو نقایص کشنده محسوب نمی شود.

حکم شرعی سقط جنین به دلیل مشکلات اقتصادی شدید چیست؟

فقهای شیعه به صراحت اعلام کرده اند که مشکلات اقتصادی شدید، سن مادر، یا کثرت فرزندان، هیچ کدام مجوز شرعی برای سقط جنین نیستند. حیات انسانی از چنان ارزشی برخوردار است که نمی توان آن را فدای ملاحظات اقتصادی یا رفاهی کرد.

آیا توبه از گناه سقط جنین پذیرفته می شود و کفاره آن چیست؟

بله، درهای رحمت و توبه الهی همیشه باز است. هر گناهکاری با پشیمانی حقیقی و عزم بر عدم تکرار، می تواند توبه کند. برای گناه سقط جنین، علاوه بر توبه و استغفار، پرداخت دیه به ولی جنین (پدر یا ورثه دیگر) و در برخی موارد ممکن است کفاره (مانند روزه گرفتن یا اطعام مساکین) نیز لازم باشد. برای جزئیات دقیق، مشورت با مرجع تقلید ضروری است.

نقش پزشکی قانونی در فرآیند صدور مجوز سقط جنین چیست؟

پزشکی قانونی نقش بسیار مهمی در فرآیند صدور مجوز سقط جنین ایفا می کند. این نهاد مسئول تأیید قطعی تشخیص های پزشکی مربوط به خطر جانی مادر یا نقص شدید و غیرقابل درمان جنین (قبل از دمیدن روح) است. بدون تأیید پزشکی قانونی، هیچ پزشک یا مرکز درمانی حق انجام سقط جنین قانونی را ندارد.

آیا اگر سقط جنین با رضایت پدر و مادر باشد، باز هم دیه واجب است؟

بله، حتی اگر سقط جنین با رضایت کامل و توافق پدر و مادر صورت گیرد، پرداخت دیه جنین ساقط شده همچنان واجب است. دیه یک حق برای خود جنین است که پس از فوتش به ورثه او (که در اینجا شامل پدر یا مادر نمی شوند، مگر در شرایط خاص و با نظر فقیه) می رسد. این حکم نشان دهنده استقلال حق حیات جنین از اراده والدین است.

آیا سقط جنینی که حاصل تجاوز است، جایز است؟

بر اساس فتوای غالب مراجع تقلید، نامشروع بودن جنین به تنهایی مجوز سقط آن نیست. یعنی جنین حاصل از تجاوز نیز دارای حق حیات است و سقط آن حرام محسوب می شود. مگر در شرایط بسیار خاص و اضطراری (مانند خطر جانی برای مادر به دلیل آبروریزی) و آن هم قبل از دمیدن روح و با اجازه مرجع تقلید، ممکن است جواز سقط صادر شود.