خلاصه کتاب چطور حد و مرزهای روابط را تعیین کنیم ( نویسنده آندری ندلکو )

کتاب «چطور حد و مرزهای روابط را تعیین کنیم» اثر آندری ندلکو، راهنمایی جامع و کاربردی برای افرادی است که در تعیین و حفظ مرزهای سالم در روابط خود با چالش روبرو هستند. این کتاب با ارائه یک برنامه ۱۰ هفته ای عملی، به خوانندگان می آموزد چگونه نیازهای واقعی خود را شناسایی کنند، از ارزش هایشان محافظت نمایند و با قاطعیت «نه» بگویند تا روابطی عمیق تر، سالم تر و رضایت بخش تر را تجربه کنند. این اثر به مخاطبان کمک می کند تا با درک اهمیت مرزها، از فرسودگی عاطفی جلوگیری کرده و کنترل زندگی شان را دوباره به دست آورند.

شاید بارها احساس کرده باشید که دیگران به راحتی از خطوط قرمز شما عبور می کنند، خواسته هایشان را بر نیازهای شما مقدم می دانند و شما در مقابلشان احساس ناتوانی می کنید. این احساس ممکن است در روابط خانوادگی، دوستانه، عاطفی یا حتی کاری بروز پیدا کند و به تدریج منجر به فرسودگی، نارضایتی و از دست دادن حس کنترل بر زندگی شخصی شود. بسیاری اوقات، ریشه این مشکلات در عدم توانایی ما در تعیین و حفظ مرزهای شخصی نهفته است. ناتوانی در «نه» گفتن، میل به خشنودسازی دیگران و ترس از طرد شدن، ما را به سمت پذیرش مسئولیت ها و تعهداتی سوق می دهد که از توان و زمانمان خارج است، و نتیجه اش چیزی جز خستگی مفرط، کمال گرایی مخرب و به خطر افتادن سلامت روان نیست. این کتاب، همچون نوری امیدبخش، مسیری را پیش روی خوانندگان می گشاید تا با درک عمیق تر خود و روابطشان، به قدرتمندی درونی دست یابند و زندگی ای را بسازند که در آن آرامش، احترام و اصالت جایگاه ویژه ای دارد. روایت ندلکو، گام به گام و با زبانی دلنشین، شما را در این سفر تحول آفرین همراهی می کند و حس همسفری را در دلتان بیدار می سازد، گویی که هر فصل، تجربه ای جدید از خودشناسی و رشد است که با دستان خودتان آن را لمس می کنید.

آندری ندلکو کیست؟ آشنایی با نویسنده و رویکرد او

آندری ندلکو، روانشناس و نویسنده ای است که شهرت خود را مدیون رویکرد عملی و دلسوزانه اش در حوزه روانشناسی و توسعه فردی است. او دارای مدرک کارشناسی ارشد در روانشناسی بالینی و روان درمانی از دانشگاه Babeş-Bolyai (UBB) است و در زمینه درمان شناختی رفتاری (CBT) برای مقابله با اضطراب، افسردگی، بی خوابی، اعتیاد و وابستگی تخصص دارد. ندلکو با سال ها تجربه در کار با بیماران و مطالعه عمیق ذهن انسان، به این باور رسیده است که کتاب ها می توانند ابزاری قدرتمند برای شفا و تغییر زندگی باشند. او معتقد است که با ارائه ابزارهای درمانی فراتر از جلسات مشاوره، می تواند به افراد کمک کند تا خودشان سکان هدایت زندگی شان را در دست گیرند.

فلسفه او بر توانمندسازی فردی و ارائه راهبردهای عملی و قابل اجرا استوار است. او پیچیده ترین مفاهیم روانشناسی را به زبانی ساده و قابل فهم بیان می کند تا هر خواننده ای بتواند آن ها را در زندگی روزمره خود به کار بندد. ندلکو در نوشته هایش، بر اهمیت خودشناسی، شناسایی ارزش های فردی و ایجاد مرزهای سالم به عنوان ستون های اصلی یک زندگی رضایت بخش و روابط مستحکم تاکید می کند. این رویکرد عملی و همزمان الهام بخش، باعث شده تا آثار او، به ویژه کتاب «چطور حد و مرزهای روابط را تعیین کنیم»، مورد استقبال گسترده ای قرار گیرد و به بسیاری از افراد کمک کند تا از بند الگوهای مخرب رها شده و به سمت روابطی سرشار از احترام و صمیمیت حرکت کنند. او با هر کلمه ای که می نویسد، حس همراهی و همدلی را در خواننده زنده می کند، گویی که دستی مهربان، آن ها را در این مسیر پیچیده اما سرشار از امید، هدایت می کند.

مروری بر ساختار و کلیات کتاب چطور حد و مرزهای روابط را تعیین کنیم

کتاب «چطور حد و مرزهای روابط را تعیین کنیم» به گونه ای طراحی شده است که خواننده را در یک سفر ده هفته ای گام به گام همراهی کند. این ساختار هفتگی، کتاب را به یک کارگاه عملی تبدیل می کند که خواننده در هر مرحله، مفاهیم جدیدی را می آموزد و آن ها را در زندگی خود به کار می بندد. ندلکو با این رویکرد، به خواننده اجازه می دهد تا با سرعتی متناسب با توانایی هایش پیش رود و مفاهیم را به طور کامل درونی کند، نه اینکه صرفاً اطلاعاتی را بخواند و فراموش کند. هر هفته با تمرینات، سوالات و مثال های کاربردی همراه است که به ملموس شدن مطالب و تسهیل فرآیند تغییر کمک شایانی می کند.

هدف اصلی کتاب، همانطور که از عنوان انگلیسی آن «Becoming a Master at Setting Boundaries» پیداست، تبدیل کردن خواننده به «استادی» در زمینه تعیین و حفظ مرزهاست. نویسنده تاکید می کند که این فرآیند صرفاً تئوری نیست، بلکه یک مهارت است که باید با تمرین و تکرار آموخته شود. او از مثال های واقعی و داستان هایی استفاده می کند که خواننده به راحتی می تواند خود را در آن ها ببیند. این مثال ها به خواننده نشان می دهند که چگونه مرزها در موقعیت های مختلف زندگی – از روابط خانوادگی گرفته تا دوستی ها و روابط عاشقانه – عمل می کنند و چه تاثیری بر کیفیت زندگی می گذارند. ندلکو به وضوح نشان می دهد که تعیین حد و مرز به معنای دیوار کشیدن نیست، بلکه ایجاد فضایی امن برای رشد و شکوفایی است. این کتاب نه تنها به شما می آموزد که چگونه «نه» بگویید، بلکه مهم تر از آن، به شما یاد می دهد چگونه با «بله» گفتن به خودتان، زندگی ای سرشار از آرامش و اصالت را تجربه کنید.

خلاصه جامع فصول (هفته ها) کتاب: گام به گام تا روابطی با مرزهای سالم

سفر تحول آفرین این کتاب، خواننده را هفته به هفته به درکی عمیق تر از حد و مرزها و نحوه به کارگیری آن ها در زندگی می رساند. این برنامه ده هفته ای، یک مسیر کاملاً عملی است که با گام های کوچک و مستمر، فرد را به سوی روابطی سالم تر و زندگی ای سرشار از آرامش هدایت می کند.

هفته اول: درک مفهوم حد و مرز

در آغاز این سفر، ندلکو بر تعریف دقیق و واقعی حد و مرز تمرکز می کند و برداشت های نادرست رایج را به چالش می کشد. او روشن می سازد که حد و مرز، محدودیت و حصار نیست که افراد را از ما دور نگه دارد، بلکه دیواری محافظتی است که از ارزشمندترین دارایی هایمان، یعنی خودمان و آنچه برایمان اهمیت دارد، مراقبت می کند. تصور کنید باغ زیبایی دارید که با زحمت فراوان آن را آراسته اید؛ مرزها در حکم حصار آن باغ هستند. این حصار نه برای جلوگیری از ورود دوستان، بلکه برای محافظت از گل ها و گیاهان شما در برابر کسانی است که ممکن است ناخواسته یا عمداً به آن ها آسیب بزنند. هدف اصلی مرزها، حفاظت از ارزش ها، زمان، انرژی، و سلامت روان ماست. در این هفته، خواننده یاد می گیرد تا مرزهای درستی را که با نیازها و ارزش های درونی اش همسو هستند، شناسایی کند و آن ها را از مرزهای ناکارآمد یا تخریب گر تمیز دهد. این شناخت اولیه، اولین گام حیاتی در مسیر توانمندسازی شخصی است و حس روشنایی و شفافیت را در دل خواننده ایجاد می کند.

یکی از رایج ترین برداشت های غلطی که در مورد حدومرزها وجود دارد این است که حدومرزها، اطرافیان را از شما دور نگه می دارند یا حتی شما را در یک منطقۀ امن محبوس می کنند. این برداشت کاملاً اشتباه است.

هفته دوم: نشانه ها و پیامدهای نقض مرزها

در هفته دوم، ندلکو خواننده را با نشانه های آشکار و پنهان نقض مرزها آشنا می کند. او توضیح می دهد که چگونه می توانیم تشخیص دهیم که مرزهای شخصی مان زیر پا گذاشته شده اند، حتی اگر این اتفاق به صورت ناخودآگاه یا با نیت خیر از سوی دیگران رخ داده باشد. این نشانه ها می توانند شامل علائم فیزیکی مانند خستگی مفرط، بی خوابی و تنش عضلانی باشند؛ یا علائم روانی و عاطفی نظیر کمال گرایی، اضطراب، نارضایتی دائمی، احساس سوءاستفاده شدن، یا از دست دادن کنترل بر زندگی شخصی. تصور کنید همیشه در حال دویدن هستید، اما هرگز به مقصد نمی رسید؛ این احساس خستگی مفرط و پوچی می تواند نتیجه مستقیم عدم تعیین مرزهای مشخص باشد. خواننده در این بخش درمی یابد که چگونه نادیده گرفتن این علائم می تواند به مرور زمان به سلامت کلی او آسیب بزند و کیفیت روابطش را کاهش دهد. این درک، اولین تلنگر جدی برای آغاز تغییر و بازپس گیری کنترل زندگی است و حس فوریت و اهمیت را در فرد تقویت می کند.

هفته سوم: مزایای شگفت انگیز تعیین حد و مرزهای سالم

پس از درک مشکلات ناشی از عدم وجود مرزها، ندلکو در هفته سوم به جنبه های مثبت و مزایای فوق العاده تعیین مرزهای سالم می پردازد. او تاکید می کند که مرزبندی، نه تنها به معنای حذف افراد از زندگی نیست، بلکه به افزایش عزت نفس و خودشناسی عمیق تر منجر می شود. وقتی فرد می داند چه چیزی برایش مهم است و چگونه از آن محافظت کند، احساس قدرت و ارزشمندی بیشتری پیدا می کند. این اقدام، به بهبود کیفیت روابط و ایجاد صمیمیت واقعی کمک می کند؛ زیرا روابط بر پایه احترام متقابل و درک نیازهای هر دو طرف بنا می شود، نه بر اساس سوءاستفاده یا اجبار. همچنین، با تعیین مرزها، مدیریت بهتر زمان و انرژی امکان پذیر می شود، چرا که فرد یاد می گیرد به خواسته هایی که با اولویت هایش همسو نیستند، نه بگوید. در نتیجه، این فرآیند به رسیدن به آرامش، نظم و کنترل بیشتر در زندگی منجر می شود. این هفته به خواننده امید می بخشد که با برداشتن این قدم ها، نه تنها خود را نجات می دهد، بلکه زندگی و روابطش را به سطحی بالاتر از رضایت و هماهنگی ارتقا می بخشد، و حس سبکی و آزادی را تجربه می کند.

هفته چهارم: مهارت های ضروری برای تعیین حد و مرزهای شخصی

هفته چهارم به آماده سازی خواننده برای عمل می پردازد. ندلکو در این بخش، بر مهارت های درونی و ذهنی لازم برای تعیین مرزها تاکید می کند. او نشان می دهد که چگونه می توانیم نیازها و ارزش های واقعی خود را شناسایی کنیم. این مرحله شامل خودکاوی عمیق و پاسخ به سوالاتی است که ما را به هسته وجودی مان نزدیک تر می کند: «واقعاً چه چیزی برای من مهم است؟»، «کدام ارزش ها برایم غیرقابل مذاکره اند؟» و «چه چیزهایی انرژی مرا تخلیه می کنند؟» این شناخت، پایه و اساس هر مرز سالمی است. ندلکو اصول اولیه و آمادگی ذهنی لازم را توضیح می دهد؛ از جمله پذیرش این واقعیت که تعیین مرزها ممکن است در ابتدا با مقاومت دیگران همراه باشد، و اینکه ما مسئول احساسات دیگران نیستیم. او به خواننده یادآوری می کند که این یک سفر درونی است که نیاز به شجاعت و خودباوری دارد. این هفته، حس آمادگی و توانمندی را در خواننده بیدار می کند و او را برای گام های عملی بعدی تجهیز می سازد.

هفته پنجم: حد و مرز در روابط دوستانه

در این مرحله از سفر، تمرکز بر روی روابط دوستانه است. ندلکو توضیح می دهد که حتی در صمیمی ترین دوستی ها نیز نیاز به مرزبندی وجود دارد تا از سوءتفاهم ها و فرسایش رابطه جلوگیری شود. آیا تا به حال شده که دوستتان بدون هماهنگی به خانه شما بیاید، یا از شما بخواهد کارهایی انجام دهید که فراتر از حد دوستی است؟ او با ارائه مثال ها و سناریوهای رایج در روابط دوستانه، به خواننده کمک می کند تا مرزهای مناسبی برای خود تعریف کند؛ مثلاً تعیین زمان مشخص برای ملاقات، محدود کردن درخواست های مالی، یا عدم دخالت در مسائل شخصی بسیار خصوصی یکدیگر. او بر اهمیت برقراری ارتباط روشن و صریح در این زمینه تاکید می کند و نشان می دهد که چگونه می توان با احترام و محبت، نیازهای خود را بیان کرد بدون اینکه به دوستی آسیب برسد. این هفته به خواننده احساس کنترل بیشتری بر دوستی هایش می دهد و به او امکان می دهد تا روابطی متوازن تر و پایدارتر را تجربه کند.

هفته ششم: حد و مرز در روابط عاشقانه

روابط عاشقانه به دلیل عمق و پیچیدگی احساسات، چالش ها و حساسیت های خاص خود را در زمینه تعیین مرزها دارند. در هفته ششم، ندلکو به این جنبه حیاتی می پردازد. او توضیح می دهد که چگونه حفظ تعادل بین صمیمیت و استقلال فردی، نیازمند مرزهای مشخص است. آیا احساس می کنید هویت فردی تان در رابطه در حال محو شدن است، یا طرف مقابل به فضای شخصی شما احترام نمی گذارد؟ او راهکارهایی برای حفظ احترام متقابل، حفظ حریم خصوصی، مدیریت انتظارات و تعیین حدود در مسائل مالی، زمانی و عاطفی ارائه می دهد. ندلکو تاکید می کند که مرزهای سالم در روابط عاشقانه، نشانه ای از ضعف نیستند، بلکه نشانه ای از بلوغ و عشق واقعی هستند که به هر دو طرف اجازه رشد و شکوفایی می دهند. این هفته، حس امنیت و اعتماد را در قلب خواننده می کارد، زیرا او درمی یابد که عشق واقعی نه در محو شدن مرزها، بلکه در احترام به آن هاست.

هفته هفتم و هشتم: مدیریت مقاومت و احساسات ناخوشایند

تعیین حد و مرزها اغلب با مقاومت دیگران مواجه می شود و این مقاومت می تواند احساسات ناخوشایندی نظیر خشم، ناامیدی، گناه، و ترس از دست دادن رابطه را در فرد برانگیزد. هفته هفتم و هشتم به طور ویژه به این چالش ها می پردازد. ندلکو توضیح می دهد که چرا دیگران در برابر مرزهای جدید شما مقاومت می کنند (اغلب به دلیل عادت یا عدم درک) و چگونه می توان با این واکنش ها به شیوه ای سازنده برخورد کرد. او به خواننده می آموزد که چگونه با احساسات گناه که پس از «نه» گفتن ممکن است پدید آیند، مواجه شود و آن ها را مدیریت کند.

او راهکارهای عملی برای غلبه بر این احساسات و حفظ قاطعیت ارائه می دهد، از جمله تمرین خودهمدلی و یادآوری دلایل اصلی تعیین مرزها. او تاکید می کند که این احساسات موقتی هستند و با پایداری در تصمیم، به تدریج کمرنگ می شوند. این دو هفته، مهم ترین بخش های کتاب برای تقویت پایداری روانی و عاطفی خواننده هستند، چرا که با عبور از این موانع درونی، فرد به قدرت واقعی خود دست می یابد و حس رهایی و استقلال را به معنای واقعی تجربه می کند.

هفته نهم: برقراری ارتباط موثر در مورد مرزها

پس از شناسایی مرزها و آمادگی برای مقاومت های احتمالی، ندلکو در هفته نهم به یکی از مهم ترین مهارت ها، یعنی «برقراری ارتباط موثر در مورد مرزها» می پردازد. او آموزش می دهد که چگونه مرزهای خود را به روشنی، بدون پرخاشگری و بدون آسیب رساندن به دیگران بیان کنیم. این بخش شامل هنر «نه» گفتن بدون احساس گناه است؛ نه گفتنی که قاطع باشد اما توأم با احترام. ندلکو به اهمیت زبان بدن و لحن صدا در انتقال پیام تاکید می کند، چرا که گاهی اوقات، نحوه بیان از محتوای پیام نیز مهم تر است. او مثال هایی از سناریوهای مختلف ارائه می دهد و نشان می دهد که چگونه می توان با جمله بندی های مناسب و لحنی آرام اما قاطع، مرزها را به وضوح بیان کرد. این هفته، خواننده را به یک ارتباط گر ماهر تبدیل می کند که می تواند با اعتماد به نفس و شفافیت، نیازهای خود را مطرح کند و به این ترتیب، روابطی سالم تر و صادقانه تر را تجربه کند.

هفته دهم: هفت قانون طلایی برای خودمراقبتی و حفظ مرزها

در آخرین هفته از این برنامه، ندلکو هفت قانون طلایی برای خودمراقبتی و تثبیت و تقویت مرزهای تعیین شده را معرفی می کند. این قوانین، راهکارهایی عملی برای استمرار و پایداری در حفظ مرزها در بلندمدت هستند. این قوانین شامل:

1. پیوسته به خودتان متعهد باشید: مرزها یکبار برای همیشه تعیین نمی شوند، بلکه نیازمند بازبینی و نگهداری مداوم هستند.
2. شناسایی و احترام به نیازهای خود: گوش دادن به ندای درون و پاسخ به نیازهای جسمی و روحی.
3. یادگیری «نه» گفتن بدون توجیه: بدون نیاز به ارائه دلایل طولانی و پیچیده، قاطعانه «نه» بگویید.
4. پذیرش واکنش های دیگران: درک اینکه واکنش های منفی دیگران به مرزهای شما، بازتابی از آن هاست نه شما.
5. ایجاد سیستمی برای پاسخگویی: استفاده از برنامه ریزی یا یادآوری های شخصی برای حفظ مرزها.
6. شناسایی نقاط ضعف: آگاهی از موقعیت ها یا افرادی که در برابرشان بیشتر دچار چالش می شوید.
7. با خودتان مهربان باشید: فرآیند تعیین مرزها یک مسیر است، نه یک مقصد نهایی؛ و گاهی اشتباهات نیز بخشی از آن هستند.

این هفته، خواننده را با ابزارهای لازم برای حفظ و نگهداری مرزها در طول زندگی مجهز می کند و به او حس توانمندی و مسئولیت پذیری در قبال سلامت روانی اش می دهد. این قوانین، چراغ راهی هستند تا در مسیر طولانی زندگی، همواره از خود مراقبت کرده و به آرامش دست یابیم.

درس های کلیدی و نکات عملی نهایی از کتاب

کتاب «چطور حد و مرزهای روابط را تعیین کنیم» در بطن خود، درس های عمیق و کاربردی را پنهان کرده است که فراتر از هر فصل و هفته ای، پیامی جامع به خواننده می دهد. یکی از مهمترین آموزه های ندلکو این است که مرزها محدودیت نیستند، بلکه محافظت هستند. این یعنی مرزبندی نه برای دور کردن دیگران، بلکه برای حفظ سلامت و امنیت ما و روابطمان است. آن ها همچون فیلتری عمل می کنند که آنچه را که به ما آسیب می زند، دور نگه می دارند و اجازه می دهند آنچه برایمان مفید و سازنده است، به زندگی مان وارد شود.

همچنین، نویسنده بر اهمیت انعطاف پذیری و تغییرپذیری مرزها تاکید می کند. مرزها ثابت نیستند؛ آن ها باید با رشد ما و تغییر شرایط زندگی و روابطمان، تکامل یابند. آنچه امروز برای شما یک مرز ضروری است، ممکن است در آینده نیازی به آن نباشد یا برعکس. این انعطاف پذیری به ما امکان می دهد تا با پویایی زندگی همگام شویم و همواره روابطی سالم و پویا داشته باشیم. نکته عملی دیگر، اهمیت خودشناسی و ارزش گذاری بر خود است. ندلکو بارها تکرار می کند که پایه هر مرز سالمی، شناخت عمیق از خود، نیازها و ارزش هایمان است. وقتی خود را می شناسیم و برای خود ارزش قائلیم، به طور طبیعی قادر خواهیم بود مرزهایی را تعیین کنیم که از ما محافظت می کنند. این کتاب به شما یادآوری می کند که شما ارزشمندید و لیاقت داشتن روابطی را دارید که در آن احترام و صمیمیت متقابل وجود دارد. این آموزه ها، همچون قطب نمایی عمل می کنند که خواننده را در دریای پر تلاطم زندگی، به سمت ساحل آرامش و خودباوری رهنمون می شوند.

این خلاصه و کتاب برای چه کسانی ضروری است؟

این خلاصه و به تبع آن، کتاب «چطور حد و مرزهای روابط را تعیین کنیم»، برای طیف وسیعی از افراد می تواند یک منبع ضروری و نجات بخش باشد. اگر شما از آن دسته افرادی هستید که در برقراری حد و مرز در روابط خود، چه خانوادگی، چه دوستانه، عاطفی یا حتی کاری، با چالش های جدی روبرو هستید و نمی توانید «نه» بگویید، این کتاب نوری در مسیر شما خواهد بود.

اگر احساس می کنید دیگران به طور مداوم از مرزهای شخصی تان عبور می کنند و این وضعیت منجر به فرسودگی، استرس یا نارضایتی شما شده است، این کتاب راهکارهایی عملی برای بازپس گیری کنترل زندگی تان ارائه می دهد. همچنین، علاقه مندان به کتاب های روانشناسی، خودیاری و توسعه فردی که به دنبال بهبود کیفیت روابط و افزایش عزت نفس خود از طریق تعیین مرزهای سالم هستند، در این اثر گنجینه ای از دانش و راهکارهای کاربردی خواهند یافت. کسانی که قصد خرید کتاب را دارند و می خواهند پیش از مطالعه کامل، دید کلی از محتوای آن به دست آورند، می توانند از این خلاصه بهره مند شوند. حتی اگر پیش از این کتاب را مطالعه کرده اید، این خلاصه می تواند به عنوان یک مرور سریع برای یادآوری نکات کلیدی و تقویت آموزه ها عمل کند. در نهایت، این کتاب برای هر کسی است که می خواهد زندگی ای آگاهانه تر، پر از احترام و با روابطی سالم تر را تجربه کند و با هر بار نه گفتن به آنچه به او آسیب می رساند، به خودش «بله» بگوید.

در این سفر گام به گام در دنیای «چطور حد و مرزهای روابط را تعیین کنیم»، درمی یابیم که تعیین حد و مرز تنها یک مهارت نیست، بلکه یک هنر است؛ هنر مراقبت از خود و ساختن روابطی که در آن احترام، درک متقابل و صمیمیت حقیقی ریشه دوانده است. آندری ندلکو با رویکردی عمیقاً انسانی و کاربردی، راهی را پیش روی ما می گشاید تا از احساس خستگی مفرط، کمال گرایی مخرب و از دست دادن کنترل بر زندگی رها شویم. او به ما نشان می دهد که «نه» گفتن به دیگران، در واقع «بله» گفتن به خودمان، به ارزش هایمان و به زندگی ای سرشار از آرامش و اصالت است.

این کتاب، نه تنها به شما ابزارهای لازم برای برقراری ارتباط موثر در مورد مرزها را می دهد، بلکه شما را در مدیریت مقاومت ها و احساسات ناخوشایند ناشی از این فرآیند نیز توانمند می سازد. با آموختن و به کارگیری این آموزه ها، نه تنها کیفیت روابط شما با دیگران بهبود می یابد، بلکه مهم تر از آن، رابطه شما با خودتان نیز عمیق تر و سالم تر خواهد شد. اگرچه این خلاصه تلاش کرده است تا جوهر اصلی کتاب را به تصویر بکشد، اما برای درک عمیق تر مفاهیم، تمرین های عملی و داستان های الهام بخش، مطالعه کامل کتاب «چطور حد و مرزهای روابط را تعیین کنیم» به شدت توصیه می شود. اجازه دهید این کتاب، چراغ راهی برای ساختن زندگی ای باشد که در آن، شما سکان دار کشتی خود هستید.