اسم ارز دیجیتال چین چیست
ارز دیجیتال چین
نام ارز دیجیتال ملی چین، یوان دیجیتال (Digital Yuan) یا به اختصار e-CNY است. این ارز دیجیتال که توسط بانک مرکزی چین (People’s Bank of China – PBOC) منتشر شده، شکل دیجیتالی رنمینبی (Renminbi – RMB)، پول رسمی این کشور است و به عنوان یک ارز دیجیتال بانک مرکزی (Central Bank Digital Currency – CBDC) شناخته می شود.
توسعه و راه اندازی یوان دیجیتال گامی بلند در جهت مدرن سازی نظام پرداخت چین و افزایش کنترل دولت بر گردش مالی است. برخلاف ارزهای رمزپایه غیرمتمرکز مانند بیت کوین، یوان دیجیتال کاملاً متمرکز و تحت نظارت مستقیم دولت و بانک مرکزی چین قرار دارد. این پروژه که با نام اولیه DCEP (Digital Currency Electronic Payment) شناخته می شد، نه تنها به دنبال بهبود کارایی پرداخت هاست، بلکه اهداف استراتژیک وسیع تری در سطح ملی و بین المللی را دنبال می کند. این ارز دیجیتال قرار است به تدریج جایگاه خود را در اقتصاد دیجیتال این کشور تثبیت کند و تجربه جدیدی از پرداخت های الکترونیکی را برای شهروندان و کسب وکارها فراهم آورد.
ارز دیجیتال چین (یوان دیجیتال)
یوان دیجیتال، که با نام های e-CNY و Digital Renminbi نیز شناخته می شود، تجسم نوین پول فیات کشور چین است که به فرم دیجیتالی درآمده است. این ابتکار توسط بانک مرکزی چین (PBOC) و با هدف نوآوری در سیستم پولی و مالی این کشور طراحی و توسعه یافته است. برخلاف تصور رایج، یوان دیجیتال بر پایه فناوری بلاک چین به معنای رایج ارزهای رمزپایه بنا نشده است؛ بلکه از یک زیرساخت متمرکز بهره می برد که کنترل کامل آن در دست دولت و بانک مرکزی است. این ساختار متمرکز، ثبات ارزش و قابلیت پیگیری تراکنش ها را تضمین می کند و آن را از ماهیت غیرمتمرکز و نوسانات ذاتی ارزهایی مانند بیت کوین متمایز می سازد.
هدف اصلی از معرفی این پول دیجیتال، افزایش کارایی و امنیت در پرداخت های خرد و کلان، کاهش هزینه های مرتبط با چاپ و توزیع اسکناس، و مبارزه با فعالیت های غیرقانونی مانند پولشویی و فرار مالیاتی است. یوان دیجیتال به عنوان یک ابزار پرداخت قانونی در چین پذیرفته شده و قرار است در کنار اسکناس های کاغذی به فعالیت خود ادامه دهد. کاربران می توانند از طریق اپلیکیشن های پرداخت محبوب مانند علی پی (Alipay) و وی چت پی (WeChat Pay) و همچنین کیف پول های دیجیتال مخصوص، به مبادله و استفاده از این ارز دیجیتال بپردازند. این قابلیت دسترسی آسان، زمینه را برای پذیرش گسترده آن در میان عموم مردم و کسب وکارها فراهم می آورد و نقش مهمی در پیشبرد اقتصاد دیجیتالی چین ایفا خواهد کرد.
مزیت های یوآن دیجیتالی
یوان دیجیتال مزایای متعددی را برای اقشار مختلف جامعه و همچنین برای کشور چین به ارمغان می آورد که فراتر از یک ابزار پرداخت ساده است. این مزایا، اهداف استراتژیک و اقتصادی گسترده ای را پوشش می دهند و می توانند به تغییر شکل نظام مالی جهانی کمک کنند. از یک سو، این ارز دیجیتال به دولت چین امکان می دهد تا کنترل بیشتری بر سیاست پولی خود داشته باشد و از سوی دیگر، تسهیلات قابل توجهی را برای شهروندان و تجار فراهم می آورد.
برای کشور چین
چین به عنوان یکی از پیشگامان اقتصاد دیجیتال و رهبر در پرداخت های الکترونیکی، با انتشار یوان دیجیتال، کنترل کامل تری بر گردش پول و سیاست های پولی خود به دست می آورد. این ارز به بانک مرکزی امکان می دهد تا داده های تراکنش ها را به صورت لحظه ای رصد کرده و در مواقع لزوم، سیاست های پولی را با دقت بیشتری اعمال کند. همچنین، یوان دیجیتال ابزاری برای کاهش وابستگی به دلار آمریکا و سیستم های پرداخت جهانی تحت سلطه غرب، مانند سوئیفت (SWIFT)، محسوب می شود. این استقلال مالی، به چین کمک می کند تا در برابر تحریم های احتمالی مقاوم تر باشد و نفوذ اقتصادی خود را در سطح بین الملل، به ویژه در مسیر ابتکار کمربند و جاده، گسترش دهد. با تسهیل تجارت بین الملل با استفاده از یوان دیجیتال، چین می تواند جایگاه رنمینبی را در معاملات جهانی ارتقا بخشیده و به تدریج به یک قدرت اقتصادی مسلط تر تبدیل شود.
برای کاربران معمولی
یوان دیجیتال برای کاربران عادی نیز مزایای قابل توجهی دارد. یکی از مهم ترین آن ها، امنیت بالای پرداخت ها است. با حذف واسطه ها و امکان انجام تراکنش ها به صورت مستقیم، خطر کلاهبرداری و جعل کاهش می یابد. همچنین، این ارز دیجیتال قابلیت انجام پرداخت های آفلاین را فراهم می کند؛ به این معنی که کاربران می توانند بدون نیاز به اتصال اینترنت یا دسترسی به حساب بانکی، معاملات خود را انجام دهند. این ویژگی برای مناطق کم برخوردار یا در شرایط اضطراری بسیار مفید است و دسترسی به خدمات مالی را برای افراد فاقد حساب بانکی نیز فراهم می آورد. علاوه بر این، با استفاده از یوان دیجیتال، هزینه های مربوط به تراکنش های بانکی و مالیات های پنهان کاهش می یابد، که این امر به نفع مصرف کنندگان است. ویژگی های ضد پولشویی و مبارزه با فرار مالیاتی که در ساختار یوان دیجیتال تعبیه شده، به شفافیت بیشتر اقتصاد کمک می کند و فعالیت های غیرقانونی را دشوار می سازد.
برای تاجران و کسب وکارها
برای تاجران و کسب وکارها، به ویژه آن هایی که درگیر تجارت بین الملل هستند، یوان دیجیتال فرصت های جدیدی را ایجاد می کند. این ارز می تواند فرآیند تسویه حساب های تجاری را به طرز چشمگیری تسریع بخشد و هزینه های مربوط به مبادلات ارزی را کاهش دهد. در مسیر ابتکار کمربند و جاده، که چین در آن با کشورهای متعددی مانند روسیه، ایران و ونزوئلا همکاری تجاری دارد، یوان دیجیتال می تواند به عنوان یک واحد پولی مشترک و ایمن عمل کند و معاملات را تسهیل نماید. این امر به ویژه برای دور زدن تحریم های مالی و کاهش وابستگی به سیستم مالی آمریکا حائز اهمیت است.
یوان دیجیتال قابلیت تغییر شکل نظام پرداخت های بین المللی را داراست و می تواند به ابزاری قدرتمند برای افزایش نفوذ اقتصادی چین در جهان تبدیل شود، به ویژه برای کشورهایی که به دنبال جایگزینی برای سیستم های مالی تحت سلطه دلار هستند.
با گسترش پذیرش یوان دیجیتال، تاجران می توانند معاملات خود را با شرکای بین المللی خود به صورت مستقیم و بدون نیاز به واسطه های سنتی انجام دهند، که این امر نه تنها سرعت را افزایش می دهد بلکه امنیت و شفافیت را نیز بهبود می بخشد. پیش بینی می شود که با ترویج این ارز، حجم تجارت با چین افزایش یابد و اقتصاد دیجیتالی این کشور بیش از پیش در سطح جهانی مطرح شود. این تحول می تواند به کاهش زمان تسویه حساب ها و حذف خطرات امنیتی مرتبط با نقل و انتقال پول فیزیکی یا سیستم های سنتی منجر شود.
امکانات
یوان دیجیتال با هدف ارائه یک تجربه پرداخت مدرن و کارآمد طراحی شده و امکانات متنوعی را در اختیار کاربران قرار می دهد. اصلی ترین ابزار برای دسترسی به این ارز، کیف پول های دیجیتال مخصوص است که توسط بانک مرکزی یا نهادهای مالی مجاز ارائه می شوند. این کیف پول ها به کاربران اجازه می دهند تا یوان دیجیتال خود را ذخیره، ارسال و دریافت کنند. فرآیند تراکنش ها در این سیستم بسیار ساده و سریع است و تنها با چند کلیک یا اسکن یک کد QR انجام می شود. علاوه بر کیف پول های اختصاصی، یوان دیجیتال در حال حاضر با پلتفرم های پرداخت محبوب چینی مانند علی پی (Alipay) و وی چت پی (WeChat Pay) ادغام شده است، که این امر پذیرش و استفاده از آن را برای میلیون ها کاربر تسهیل می کند.
یکی از قابلیت های منحصر به فرد یوان دیجیتال، امکان انجام تراکنش های آفلاین است. این ویژگی به کاربران اجازه می دهد تا حتی در صورت عدم دسترسی به اینترنت، با استفاده از فناوری NFC یا سایر روش های اتصال نزدیک، پرداخت ها را انجام دهند. این قابلیت برای مناطق دورافتاده یا در شرایطی که اتصال به شبکه محدود است، بسیار کاربردی است. همچنین، یوان دیجیتال قابلیت برنامه ریزی پذیری (programmability) را نیز داراست که به بانک مرکزی امکان می دهد شرایط خاصی را برای استفاده از این ارز تعیین کند؛ به عنوان مثال، می توان تاریخ انقضا برای برخی وجوه یا محدودیت هایی برای نوع کالاها یا خدماتی که با آن خریداری می شوند، اعمال کرد. این ویژگی ها، انعطاف پذیری و کنترل بیشتری را در سیاست گذاری پولی و توزیع یارانه ها یا کمک های دولتی فراهم می آورد. توسعه یوان دیجیتال همچنین شامل برنامه های آزمایشی گسترده در شهرهای مختلف چین است که به طور مداوم قابلیت ها و کاربردهای آن را در سناریوهای واقعی مورد آزمایش قرار می دهد.
تفاوت ارز دیجیتال چین با سایر ارزهای رمز پایه
تفاوت اساسی بین یوان دیجیتال و سایر ارزهای رمزپایه مانند بیت کوین یا اتریوم، در ماهیت و ساختار آن ها نهفته است. در حالی که ارزهای رمزپایه سنتی بر پایه فناوری بلاک چین غیرمتمرکز عمل می کنند و هیچ نهاد مرکزی کنترل آن ها را در دست ندارد، یوان دیجیتال یک ارز دیجیتال بانک مرکزی (CBDC) است که کاملاً متمرکز و تحت کنترل بانک مرکزی چین (PBOC) قرار دارد. این تفاوت بنیادین، پیامدهای مهمی در ارزش، ثبات، حریم خصوصی و قابلیت ردیابی دارد.
برای درک بهتر تفاوت ها، می توان به جدول زیر نگاهی انداخت:
| ویژگی | یوان دیجیتال (e-CNY) | ارزهای رمزپایه (مانند بیت کوین) |
|---|---|---|
| صادرکننده | بانک مرکزی چین (PBOC) | جامعه کاربران و ماینرها (غیرمتمرکز) |
| ماهیت | پول فیات دیجیتالی (CBDC) | دارایی دیجیتال، غیرمتمرکز |
| پشتیبانی | توسط دولت و اقتصاد چین | توسط عرضه و تقاضا، اعتماد جامعه |
| ارزش | پایدار (برابر با یوان کاغذی) | پرنوسان و متاثر از افکار عمومی و بازار |
| کنترل | متمرکز و تحت نظارت دولت | غیرمتمرکز و مستقل از دولت ها |
| حریم خصوصی | قابل ردیابی توسط دولت (حریم خصوصی محدود) | شبه ناشناس (تراکنش ها عمومی اما هویت ناشناس) |
| قابلیت پیگیری | بالا و کامل توسط بانک مرکزی | بالا (تراکنش ها در دفتر کل عمومی ثبت می شوند) |
| هدف اصلی | بهبود نظام پرداخت، کنترل پولی، کاهش وابستگی به دلار | آزادی مالی، مقاومت در برابر سانسور، نوآوری مالی |
همانطور که در جدول مشخص است، یوان دیجیتال ارزش خود را از پشتیبانی دولت و اقتصاد چین می گیرد و ارزش آن ثابت و برابر با یوان کاغذی است، در حالی که قیمت بیت کوین و سایر ارزهای رمزپایه به شدت نوسان دارد و تحت تأثیر عرضه و تقاضا، اخبار و احساسات بازار تغییر می کند. این ثبات، یوان دیجیتال را به ابزاری قابل اعتماد برای پرداخت های روزمره تبدیل می کند، در حالی که ارزهای رمزپایه بیشتر به عنوان دارایی های سرمایه گذاری پرریسک شناخته می شوند. علاوه بر این، شفافیت و قابلیت ردیابی در یوان دیجیتال به دولت چین این امکان را می دهد تا بر تمامی تراکنش ها نظارت داشته باشد، که این موضوع نگرانی هایی را در مورد حریم خصوصی کاربران ایجاد می کند. در مقابل، اگرچه تراکنش های بیت کوین عمومی هستند، اما هویت واقعی کاربران معمولاً ناشناس باقی می ماند.
برخلاف ارزهای رمزپایه که به دنبال دموکراتیزه کردن پول و کاهش نقش دولت هستند، یوان دیجیتال ابزاری برای تقویت کنترل دولت بر سیستم پولی و مالی کشور است.
این تفاوت های بنیادی، یوان دیجیتال را نه تنها از نظر فنی، بلکه از نظر فلسفه وجودی نیز از سایر ارزهای رمزپایه جدا می کند. یوان دیجیتال بیشتر شبیه به یک نسخه دیجیتالی از پول نقد است که توسط دولت صادر و کنترل می شود، در حالی که ارزهای رمزپایه به عنوان یک جایگزین غیردولتی و اغلب انقلابی برای سیستم های مالی سنتی مطرح می شوند.
ارز دیجیتال یا اسکناس کاغذی؟
دولت چین با جدیت به سمت ترویج استفاده از یوان دیجیتال گام برمی دارد، اما این به معنای حذف فوری و کامل اسکناس های کاغذی نیست. مقامات بانک مرکزی چین بارها تأکید کرده اند که تا زمانی که تقاضا برای پول نقد وجود داشته باشد، اسکناس های کاغذی همچنان توسط بانک مرکزی عرضه خواهند شد. این رویکرد تدریجی، با هدف تسهیل گذار جامعه به سمت اقتصاد دیجیتال و فراهم آوردن فرصت کافی برای سازگاری مردم با فناوری های جدید است. چین به خوبی می داند که تغییر عادت های مالی میلیون ها نفر نیازمند زمان و تشویق است.
برای تسریع در این فرآیند، دولت چین طرح های آزمایشی گسترده ای را در شهرهای مختلف اجرا کرده و مشوق هایی را برای شهروندان در نظر گرفته است. به عنوان مثال، در برخی از این طرح ها، افرادی که در استفاده از یوان دیجیتال مشارکت می کنند، پاداش هایی را به صورت یوان دیجیتال در کیف پول های خود دریافت می کنند. این مشوق ها، مردم را ترغیب می کند تا با این فناوری جدید آشنا شده و به مزایای آن پی ببرند. با این حال، نگرانی هایی نیز در مورد پیامدهای گسترش یوان دیجیتال وجود دارد. یکی از اصلی ترین نگرانی ها مربوط به حریم خصوصی کاربران است. با توجه به ماهیت متمرکز و قابلیت ردیابی بالای یوان دیجیتال، این سوال مطرح می شود که آیا دولت چین می تواند حریم خصوصی مالی شهروندان را به طور کامل تضمین کند؟
علاوه بر حریم خصوصی، چالش های دیگری نیز پیش روی یوان دیجیتال قرار دارد، به ویژه در عرصه بین الملل. برای اینکه یوان دیجیتال بتواند به رقیبی جدی برای دلار آمریکا تبدیل شود، باید نه تنها از نظر پذیرش داخلی موفق باشد، بلکه باید بتواند اعتماد جامعه بین المللی را نیز جلب کند. این امر مستلزم ایجاد سازوکارهایی برای مقایسه و مبادله آسان آن با سایر ارزهای اصلی مانند یورو و پوند است. همچنین، باید برتری خود را نسبت به سایر ارزهای رمزپایه و حتی سیستم های پرداخت سنتی بین المللی اثبات کند. با وجود ضعف های احتمالی در بازارهای مالی چین که ممکن است روند پیشرفت را کند کنند، هدف بلندمدت دولت چین پایان دادن به سلطه مالی آمریکا و ایجاد یک نظام مالی چندقطبی است. این رقابت نه تنها با دلار، بلکه با سایر ارزهای فیات و حتی ارزهای رمزپایه نیز ادامه خواهد داشت تا یوان دیجیتال بتواند جایگاه خود را به عنوان یک ارز جهانی تثبیت کند.
سوالات متداول
تاریخ راه اندازی یوان دیجیتال چه زمانی بود؟
یوان دیجیتال در مراحل آزمایشی از سال 2020 به تدریج در شهرهای مختلف چین راه اندازی شد. هرچند تاریخ دقیقی برای راه اندازی سراسری آن اعلام نشده، اما برنامه های آزمایشی آن به طور گسترده ای در حال انجام است و هدف نهایی، اجرایی شدن کامل آن در سال های آتی است.
صادرکننده یوان دیجیتال کیست؟
یوان دیجیتال توسط بانک مرکزی جمهوری خلق چین (People’s Bank of China – PBOC) صادر و کنترل می شود. این ارز دیجیتال، شکل دیجیتالی پول ملی چین، یعنی رنمینبی (Renminbi – RMB) است و به عنوان یک ارز قانونی در این کشور شناخته می شود.
نحوه استفاده از یوان دیجیتال چگونه است؟
کاربران می توانند از طریق کیف پول های دیجیتال مخصوص یوان دیجیتال یا اپلیکیشن های پرداخت رایج مانند علی پی (Alipay) و وی چت پی (WeChat Pay) به آن دسترسی پیدا کنند. تراکنش ها از طریق اسکن کد QR یا قابلیت های آفلاین مانند NFC برای پرداخت های حضوری و آنلاین انجام می شوند.
هدف از انتشار یوان دیجیتال چیست؟
هدف اصلی از انتشار یوان دیجیتال، بهبود کارایی نظام پرداخت، افزایش کنترل دولت بر سیاست های پولی، مبارزه با پولشویی و فرار مالیاتی، کاهش هزینه های مرتبط با پول نقد، و کاهش وابستگی به دلار آمریکا در تجارت بین الملل است.
آیا یوان دیجیتال یک ارز رمزنگاری شده است؟
یوان دیجیتال یک ارز دیجیتال بانک مرکزی (CBDC) است، اما به معنای رایج کلمه یک ارز رمزنگاری شده مانند بیت کوین نیست. این ارز متمرکز است و توسط بانک مرکزی کنترل می شود، در حالی که ارزهای رمزنگاری شده معمولاً غیرمتمرکز هستند و توسط هیچ نهاد مرکزی کنترل نمی شوند.
آیا یوان دیجیتال قابل ردیابی است؟
بله، یوان دیجیتال به دلیل ماهیت متمرکز خود کاملاً قابل ردیابی است. تمامی تراکنش ها توسط بانک مرکزی چین نظارت و ثبت می شوند، که این ویژگی به دولت امکان کنترل کامل بر جریان های مالی و مبارزه با فعالیت های غیرقانونی را می دهد، اما در عین حال، نگرانی هایی در مورد حریم خصوصی کاربران ایجاد می کند.