حکم شرعی مشروب خوردن چیست؟ | پاسخ جامع اسلامی

حکم شرعی مشروب خوردن
نوشیدن مشروبات الکلی، در دین مبین اسلام، به وضوح و با دلایل محکم قرآنی و روایی، حرام و از گناهان کبیره محسوب می شود که عواقب دنیوی و اخروی وخیمی در پی دارد و جامعه و فرد را با آسیب های جدی مواجه می کند.
در آموزه های اسلامی، عقل و سلامت جسمی و روانی، جایگاهی والا و بی بدیل دارند. انسان به عنوان اشرف مخلوقات، مکلف به حفظ این موهبت های الهی است. اما در گذر تاریخ، بشر همواره با چالش هایی روبرو بوده که این موهبت ها را به خطر انداخته است. در میان این چالش ها، مصرف مشروبات الکلی، به عنوان یکی از بزرگترین آفات و گناهان کبیره، جایگاهی تأسف بار دارد. این ماده، نه تنها جسم و روان فرد را تباه می کند، بلکه ریشه های اخلاقی و اجتماعی را نیز سست می سازد. از همین رو، آیین اسلام، با درایتی عمیق و نگاهی جامع نگر، از همان ابتدا به مقابله با این پدیده ویرانگر پرداخته است. برای هر انسانی که جویای سعادت و سلامت در دو جهان است، درک جامع و عمیق این حکم شرعی ضروری به نظر می رسد. این حکم، نه تنها یک فرمان خشک دینی نیست، بلکه دستورالعملی برای زندگی بهتر و رسیدن به کمال انسانی است؛ راهی که از تباهی جسم و روح به سوی روشنایی عقل و معنویت رهنمون می شود.
اصل تحریم و ادله آن در اسلام
وقتی به آموزه های اسلام می نگریم، درمی یابیم که هیچ حکمی بدون حکمت و دلیل منطقی صادر نشده است. حرمت مشروب نیز از این قاعده مستثنی نیست و ریشه های عمیق آن را می توان در کلام وحی و سنت پیامبر (ص) و ائمه اطهار (ع) جستجو کرد. این تحریم، نه برای محدود کردن آزادی های انسانی، بلکه برای پاسداری از جوهر وجودی انسان و حفظ سلامت ابعاد جسمی، روانی، اخلاقی و معنوی اوست.
تصریح قرآن کریم بر حرمت مشروب
قرآن کریم در برخورد با معضل شراب خواری، رویکردی تدریجی و تربیتی را در پیش گرفت. این سیر تکاملی در تشریع، نشان دهنده رحمت و حکمت الهی است که به جامعه زمان خود فرصت درک و پذیرش احکام را می دهد.
- مرحله اولیه و تمهیدی (نساء/۴۳): در گام نخست، آیات الهی به طور مستقیم از نوشیدن مشروب نهی نکردند، بلکه به مسلمانان فرمان دادند: «یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا لَا تَقْرَبُوا الصَّلَاةَ وَأَنتُمْ سُکَارَی حَتَّی تَعْلَمُوا مَا تَقُولُونَ» (ای کسانی که ایمان آورده اید، در حالی که مست هستید، به نماز نزدیک نشوید تا بدانید چه می گویید). این آیه، اولین هشدار جدی بود که نمازگزاران را متوجه عواقب مستی و عدم هوشیاری در انجام وظیفه دینی می ساخت. این دستور، زمینه را برای تحریم نهایی فراهم آورد و انسان را به تدریج با مفاسد این عمل آشنا ساخت.
- تحریم قطعی و اعلام قاطع (مائده/۹۰ و ۹۱): پس از فراهم شدن بسترهای لازم، قرآن کریم با لحنی قاطع و بدون ابهام، حکم نهایی و قطعی را اعلام فرمود: «یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا إِنَّمَا الْخَمْرُ وَالْمَیْسِرُ وَالْأَنصَابُ وَالْأَزْلَامُ رِجْسٌ مِّنْ عَمَلِ الشَّیْطَانِ فَاجْتَنِبُوهُ لَعَلَّکُمْ تُفْلِحُونَ * إِنَّمَا یُرِیدُ الشَّیْطَانُ أَن یُوقِعَ بَیْنَکُمُ الْعَدَاوَةَ وَالْبَغْضَاءَ فِی الْخَمْرِ وَالْمَیْسِرِ وَیَصُدَّکُمْ عَن ذِکْرِ اللَّهِ وَعَنِ الصَّلَاةِ فَهَلْ أَنتُم مُّنتَهُونَ» (ای کسانی که ایمان آورده اید، همانا شراب و قمار و بت ها و تیرهای قرعه کشی، پلید و از عمل شیطان هستند، پس از آن ها دوری کنید تا رستگار شوید * شیطان می خواهد به وسیله شراب و قمار، در میان شما دشمنی و کینه ایجاد کند و شما را از یاد خدا و از نماز بازدارد. آیا (با این همه زیان و فساد) باز هم دست برنمی دارید؟). در این آیات، کلمات کلیدی چون «رجس» (پلیدی)، «عمل الشیطان» (کار شیطان)، و «اجتنبوه» (کاملاً از آن دوری کنید) به کار رفته اند که عمق و شدت تحریم را به روشنی بیان می کنند. این پلیدی، نه فقط نجاست ظاهری، بلکه پلیدی باطنی و روحی است که انسان را از مسیر حق منحرف می سازد.
قرآن کریم به صراحت بیان می دارد که شراب نه تنها پلید و از عمل شیطان است، بلکه موجب ایجاد دشمنی و کینه در میان انسان ها و بازدارنده از یاد خدا و نماز می شود. این بیانی روشن از حکمت تحریم این ماده است.
تأکید احادیث و روایات ائمه معصومین (ع)
معصومین (ع) نیز در تبیین حکم شرعی و آثار زیان بار مشروب، تأکیدات فراوانی داشته اند. روایات ایشان، ابعاد مختلف این گناه کبیره را به تفصیل بیان می کنند و پرده از روی حقایق پنهان آن برمی دارند:
- «الخمر أم الخبائث»: این حدیث مشهور از پیامبر اکرم (ص) یا امام باقر (ع)، شراب را «مادر تمام زشتی ها و ریشه ی خبائث» معرفی می کند. این تعبیر، عمق فاجعه ای را که از مصرف مشروب نشأت می گیرد، به تصویر می کشد؛ چرا که مستی، عقل را زایل کرده و انسان را به ارتکاب هر گناه و رذیلتی سوق می دهد.
- هم ردیفی با بت پرست: در برخی روایات، دائم الخمر (کسی که مداوم شراب می نوشد) هم ردیف بت پرست یا مشرک معرفی شده است. این مقایسه نشان دهنده شدت انحراف روحی و معنوی فرد شراب خوار است که از بندگی خدا فاصله می گیرد.
- لعن دخیلین در چرخه مشروب: احادیث متعددی تمام کسانی را که به هر نحوی در چرخه تولید، حمل، خرید، فروش، سرو و مصرف مشروب دخیل هستند، مورد لعن الهی قرار می دهند. این لعن، هشداری جدی است که حتی کمک رسانی غیرمستقیم به این گناه نیز مورد تأیید اسلام نیست.
- «عروس شیطان»: روایت نبوی (ص) که می فرماید: «کسی که شب را به پایان برد، در حالی که مست شراب باشد، صبح را به صبح رسانیده در حالی که عروس شیطان بوده است»، به تأثیر عمیق و دائمی شراب بر روح و نفس انسان اشاره دارد که او را در سیطره وسوسه های شیطانی قرار می دهد.
- بستر سازی گناهان دیگر: امام علی (ع) و امام باقر (ع) در روایاتی، شراب خواری را بدتر از دزدی و زنا دانسته اند. امام علی (ع) می فرمایند: «بلی، زناکننده شاید گناه دیگری نکند، ولی شرابخوار چون شراب بخورد، زنا می کند، آدم می کشد، نماز را ترک می کند.» این کلام، به روشنی بیان می کند که شراب خواری، خود به تنهایی دریچه ای به سوی سایر گناهان کبیره است.
حکمت ها و فلسفه تحریم مشروب از دیدگاه اسلام
تحریم مشروب در اسلام، تنها یک فرمان بدون دلیل نیست، بلکه بر پایه حکمت های عمیق و منطقی استوار است که سعادت فرد و جامعه را در پی دارد:
- حفظ عقل: مهمترین دلیل تحریم مشروب، حفظ عقل است. عقل، مایه تمایز انسان از حیوان، وسیله درک حقایق، تشخیص خوب از بد، و راه ارتباط با خداوند است. مشروب، این گوهر ارزشمند را زایل کرده و انسان را از مسیر هدایت دور می سازد.
- حفظ سلامت جسم و روان: از دیدگاه اسلام، بدن انسان امانتی الهی است که باید از آن به خوبی مراقبت شود. مشروبات الکلی، آسیب های جدی به کبد، قلب، مغز و سایر اعضای حیاتی وارد کرده و زمینه ساز بسیاری از بیماری های جسمی و اختلالات روانی نظیر افسردگی، اضطراب و پرخاشگری می شود.
- حفظ سلامت اخلاق و جامعه: مستی، پرده حیا را پاره می کند و انسان را به اعمال منافی عفت، نزاع، خشونت و بی مسئولیتی سوق می دهد. این عوامل، زمینه ساز فروپاشی خانواده ها، افزایش جرم و جنایت و برهم خوردن امنیت اجتماعی است. اسلام با تحریم مشروب، به دنبال ساخت جامعه ای سالم و اخلاق مدار است.
- حفظ معنویت و ارتباط با خدا: شراب، انسان را از یاد خدا غافل کرده و سد راه عبادات می شود. فرد مست، از حضور قلب در نماز و مناجات محروم می گردد و رابطه اش با پروردگار سست می شود. اسلام، هدف غایی انسان را قرب الهی می داند و هر آنچه مانع این قرب شود را نهی می کند.
ابعاد فقهی و احکام عملی مرتبط با مشروب خواری
پس از درک چرایی تحریم، نوبت به بررسی جزئیات فقهی و احکام عملی مرتبط با حکم شرعی مشروب خوردن می رسد. این ابعاد فقهی، راهنمای مومنان برای زندگی مطابق با شریعت و دوری از تبعات ناخواسته است.
حکم نجاست مشروبات الکلی
یکی از مهمترین احکام فقهی مرتبط با مشروبات الکلی، نجاست ذاتی آن هاست. از نظر فقها، هر مایع مست کننده ای که از انگور، خرما، جو و کشمش گرفته شده باشد، نجس است و تماس با آن، موجب سرایت نجاست می شود.
- مفهوم نجاست ذاتی: مشروبات الکلی، ذاتاً نجس هستند؛ به این معنا که حتی در صورت پاکی ظاهری، از نظر شرعی ناپاک محسوب می شوند. این نجاست، شامل خمر (شراب) و هر مایع دیگری است که انسان را مست کند.
- تفاوت با الکل های صنعتی و دارویی: بسیاری از الکل های مورد استفاده در صنعت، داروها، عطرها و مواد ضدعفونی کننده، از نظر شرعی پاک محسوب می شوند. زیرا این الکل ها غالباً مسکر نیستند یا منشأ آن ها متفاوت است و یا به قدری با مواد دیگر مخلوط شده اند که خاصیت مسکر بودن خود را از دست داده اند. مراجع تقلید معمولاً استفاده از این نوع الکل ها را در صورتی که مسکر نباشند، جایز و پاک می دانند. برای مثال، آیت الله خامنه ای در پاسخ به استفتائات، الکل های طبی و صنعتی را پاک می دانند و استفاده از آن ها را مانعی برای نماز یا سایر عبادات نمی شمارند، مگر اینکه یقین حاصل شود که آن الکل از مشروب مست کننده گرفته شده باشد.
- احکام سرایت نجاست و نحوه تطهیر:
- اگر قسمتی از بدن، لباس، یا ظروف با مشروب نجس آلوده شود، نجس خواهد شد و برای تطهیر آن، باید با آب کر یا قلیل، آن را شستشو داد.
- لباس یا فرشی که به مشروب نجس شده، باید آب کشیده شود تا پاک شود.
- ظروف آشپزی یا خوراکی که با مشروب تماس داشته اند، باید به طور کامل شسته شوند.
- غذاهایی که با مشروب نجس آلوده شوند، نجس و خوردن آن ها حرام است و باید از بین برده شوند.
تأثیر بر عبادات: نماز و مسئله چهل روز
یکی از مباحث مهم در رابطه با حکم شرعی مشروب خوردن، تأثیر آن بر عبادات، به ویژه نماز است. در اینجا باید بین «صحیح بودن» و «مقبول بودن» نماز تمایز قائل شد.
- تفاوت صحیح بودن و مقبول بودن نماز:
- صحیح بودن: به معنای انجام نماز با رعایت تمامی شروط ظاهری و فقهی آن است (مثل طهارت، قبله، ارکان نماز). فرد شراب خوار، پس از رفع حالت مستی و تطهیر نجاسات، موظف به خواندن نماز است و اگر آن را با رعایت شروط بخواند، نمازش از نظر فقهی صحیح است و ذمه او از این بابت بری می شود (یعنی گناه ترک نماز بر او نوشته نمی شود).
- مقبول بودن: به معنای مورد پذیرش قرار گرفتن نماز در درگاه الهی و بهره مندی از آثار معنوی و قرب الهی است. اینجاست که مسئله چهل روز مطرح می شود.
- وجوب خواندن نماز: حتی پس از شرب خمر، فرد موظف است نمازهای خود را بخواند. ترک نماز، خود گناهی کبیره است و نباید به بهانه شرب خمر، گناه دیگری را مرتکب شد.
- تبیین دلایل قبول نشدن نماز تا ۴۰ شبانه روز:
- بقای آثار جسمی و روحی: روایات متعددی از جمله روایت امام رضا (ع) به این نکته اشاره دارند که آثار الکل تا ۴۰ روز در بدن باقی می ماند و بر خلقت و نطفه انسان تأثیر می گذارد. این بقای آثار، مانع از طهارت باطنی کامل می شود.
- فقدان طهارت باطنی و سلب قابلیت دریافت فیوضات: قلب و روح انسان پس از نوشیدن مشروب، دچار کدورت و تیرگی می شود. همانند ظرفی که واژگون شده باشد، دیگر قابلیت دریافت فیوضات و الطاف الهی را ندارد، حتی اگر باران رحمت الهی ببارد.
- جنبه تنبیهی و بازدارندگی: عدم قبولی نماز، جنبه ای تنبیهی دارد تا فرد شراب خوار متوجه وخامت عمل خود شود و از آن بازگردد. این خود یک مجازات روحی است که فرد می بیند تلاش عبادی اش، حداقل برای مدتی، از ثمرات معنوی محروم است.
- تأثیر بر روزه و حج: نوشیدن مشروب در حال روزه، قطعاً روزه را باطل می کند. همچنین، ارتکاب این گناه در ایام حج، عواقب و کفارات خاصی دارد و از عظمت و مقبولیت حج می کاهد.
حد شرعی (مجازات دنیوی) شرب خمر
در نظام قضایی اسلام، برای شرب خمر، حد شرعی مشخصی تعیین شده است. این حد، جنبه بازدارندگی دارد و به منظور حفظ نظم و سلامت جامعه و تنبیه مجرم وضع شده است.
- ۸۰ ضربه شلاق: حد شرعی شراب خواری، ۸۰ ضربه شلاق است که باید توسط حاکم شرع و با رعایت شرایط خاص اجرا شود.
- شروط اثبات حد: اثبات شرب خمر برای اجرای حد، نیازمند شرایطی است؛ از جمله شهادت دو مرد عادل یا اقرار فرد به شرب خمر.
عواقب اخروی و سنگینی گناه
فراتر از احکام دنیوی، حکم شرعی مشروب خوردن با عواقب اخروی بسیار سنگینی همراه است که در روایات به آن ها اشاره شده است:
- محرومیت از شفاعت: شراب خوار، به ویژه دائم الخمر، ممکن است از شفاعت پیامبر اکرم (ص) و ائمه اطهار (ع) در روز قیامت محروم شود.
- وعده عذاب شدید: در صورت عدم توبه و اصرار بر این گناه، وعده عذاب شدید و جایگاه دوزخی برای شراب خوار داده شده است. روایات متعددی به این مسئله اشاره دارند که شراب خوار با غضب الهی مواجه خواهد شد.
آثار و مضرات علمی و پزشکی مشروبات الکلی
گذشته از ابعاد شرعی و اخلاقی، علم پزشکی نیز به وضوح آثار مخرب و خانمان سوز مشروبات الکلی را تأیید می کند. این تأییدات علمی، حکمت تحریم اسلام را بیش از پیش آشکار می سازد و نشان می دهد که دستورات دینی، همواره به سعادت و سلامت انسان در تمامی ابعاد توجه دارند.
تأثیر بر سیستم عصبی مرکزی (مغز)
الکل مستقیماً بر مغز و سیستم عصبی مرکزی تأثیر می گذارد و منجر به اختلالات جدی می شود:
- کاهش توانایی های شناختی: قدرت تصمیم گیری، قضاوت، تمرکز و حافظه به شدت مختل می شود.
- اختلال در تعادل و هماهنگی: موجب ناهماهنگی حرکتی، لکنت زبان و دشواری در راه رفتن می شود.
- مستی و فراموشی: درجات شدیدتر مصرف منجر به مستی کامل، از دست دادن هوشیاری، کما و حتی مرگ به دلیل مسمومیت الکلی می شود.
آسیب به ارگان های حیاتی
مصرف الکل به مرور زمان، آسیب های جبران ناپذیری به اعضای حیاتی بدن وارد می کند:
- کبد: کبد، اصلی ترین عضو برای متابولیسم الکل است و بیشترین آسیب را می بیند. بیماری هایی مانند کبد چرب الکلی، هپاتیت الکلی و در نهایت سیروز کبدی (فیبروز شدید کبد) از عواقب شایع هستند که می توانند به نارسایی کامل کبد و مرگ منجر شوند.
- قلب و عروق: افزایش فشار خون، آریتمی های قلبی (ضربان نامنظم)، و کاردیومیوپاتی الکلی (ضعف عضله قلب) از جمله آسیب های قلبی-عروقی هستند.
- دستگاه گوارش: زخم معده و اثنی عشر، التهاب مری و پانکراتیت (التهاب لوزالمعده) حاد و مزمن که می تواند بسیار دردناک و کشنده باشد.
- سیستم ایمنی: تضعیف سیستم ایمنی بدن، فرد را در برابر انواع عفونت ها و بیماری ها آسیب پذیرتر می کند.
- کلیه ها: مصرف طولانی مدت الکل می تواند به اختلال در عملکرد کلیه ها و نارسایی کلیوی منجر شود.
سرطان زایی
شواهد علمی متعددی وجود دارد که مصرف الکل را با افزایش خطر ابتلا به انواع سرطان مرتبط می داند. الکل به عنوان یک ماده سرطان زا شناخته شده و می تواند خطر ابتلا به سرطان های دهان، گلو، مری، کبد، روده بزرگ و سینه را به طور چشمگیری افزایش دهد.
تأثیر بر جنین و زنان باردار
مصرف الکل توسط زنان باردار، یکی از خطرناک ترین عوامل برای سلامت جنین است و می تواند منجر به سندرم جنین الکلی (FAS) شود. این سندرم، با عوارض جسمی نظیر ناهنجاری های چهره و نقص عضو، و عوارض ذهنی و رشدی جبران ناپذیر در نوزاد همراه است.
آثار روانی و اجتماعی
فراتر از آسیب های جسمی، الکل سلامت روان و ساختار اجتماعی را نیز به شدت تهدید می کند:
- اختلالات روانی: افزایش افسردگی، اضطراب، اختلالات خواب، و تشدید بیماری های روانی از جمله اسکیزوفرنی.
- پرخاشگری و خشونت: الکل نقش مهمی در افزایش پرخاشگری، خشونت خانگی، و بزهکاری های اجتماعی دارد.
- تصادفات و حوادث: کاهش هوشیاری و مهارت های حرکتی، عامل اصلی در بسیاری از تصادفات رانندگی و حوادث دیگر است.
- فروپاشی خانواده و مشکلات اقتصادی: اعتیاد به الکل، منجر به فروپاشی بنیان خانواده، مشکلات اقتصادی شدید، و از دست دادن شغل و موقعیت اجتماعی می شود.
راه توبه و بازگشت
با وجود سنگینی گناه شراب خواری و عواقب وخیم آن، درب رحمت و مغفرت الهی همواره به روی بندگان باز است. اسلام، دین امید است و به انسان می آموزد که هیچ گناهی آنقدر بزرگ نیست که راه بازگشت و توبه را ببندد. برای کسانی که از کرده خود پشیمان شده و به دنبال جبران گذشته هستند، توبه نصوح راهگشاست.
توبه نصوح، توبه ای خالصانه و حقیقی است که باید با شرایط خاصی همراه باشد تا در درگاه الهی پذیرفته شود:
- پشیمانی حقیقی از گناه: اولین گام، احساس ندامت و پشیمانی عمیق از ارتکاب شرب خمر است. این پشیمانی باید از عمق جان برخیزد و نه فقط از ترس مجازات.
- تصمیم قاطع بر عدم بازگشت: مهمترین شرط توبه، اراده ای پولادین و تصمیمی قاطع بر ترک همیشگی مشروب خواری و عدم بازگشت به این گناه است. این تصمیم باید پایدار باشد و با عمل همراه گردد.
- جبران حقوق الناس: اگر در اثر مستی یا مصرف مشروب، حقی از کسی ضایع شده یا آسیبی به مالی یا جانی وارد شده باشد، لازم است که آن حق جبران شود یا از فرد حلالیت طلبیده شود.
باید به یاد داشت که با توبه حقیقی و خالصانه، نه تنها گناهان گذشته بخشیده می شوند، بلکه اعمالی مانند نماز و دیگر عبادات نیز مجدداً مورد قبول درگاه الهی قرار می گیرند و انسان دوباره می تواند از فیوضات معنوی آن ها بهره مند شود. خداوند توبه کنندگان را دوست دارد و آنان را می پذیرد.
سوالات متداول
آیا نوشیدن مشروب برای درمان بیماری خاصی مجاز است؟
خیر، مگر در موارد اضطرار واقعی و زمانی که هیچ جایگزین حلال و مناسب دیگری برای درمان بیماری وجود نداشته باشد و این مسئله با تشخیص و تجویز متخصصین متعهد و مورد وثوق تأیید شود. در غیر این صورت، استفاده از مشروب برای درمان جایز نیست، زیرا خداوند شفا را در حرام قرار نداده است.
حکم استفاده از الکل در عطرها، اسپری ها و مواد ضدعفونی کننده چیست؟
اکثر مراجع تقلید، الکل های طبی و صنعتی که برای مصارفی غیر از نوشیدن (مانند عطر، اسپری، مواد ضدعفونی کننده) تولید می شوند و خاصیت مست کننده ذاتی ندارند، را پاک و حلال می دانند. بنابراین، استفاده از عطرها و اسپری های حاوی این نوع الکل ها و یا ضدعفونی کننده ها، اشکالی ندارد و موجب نجاست لباس یا بدن نمی شود.
اگر کسی ناخواسته و بدون اطلاع مشروب بنوشد، حکمش چیست؟
اگر فردی بدون علم و قصد و ناخواسته (مثلاً به اشتباه یا بدون اطلاع از ماهیت مایع) مشروب بنوشد، گناهی بر او نیست. اما از نظر فقهی، آنچه نوشیده نجس بوده است و دهان یا هر قسمت از بدن یا لباسی که به آن آغشته شده، نجس شده و باید تطهیر گردد.
ازدواج با کسی که اقوامش (نه خودش) مشروب خوار هستند، چه حکمی دارد؟
ازدواج با فردی که خودش پایبند احکام شرعی است و مشروب خوار نیست، اشکالی ندارد، حتی اگر برخی از اقوامش مرتکب این گناه شوند. ملاک اصلی در اینجا، وضعیت و پایبندی خود فرد مورد نظر برای ازدواج است.
آیا کسی که شراب خورده، می تواند امام جماعت شود؟
خیر، امام جماعت باید عادل باشد و کسی که شراب خورده و توبه نکرده باشد، از عدالت ساقط است. بنابراین، تا زمانی که توبه نصوح نکرده و آثار گناه از او محو نشده باشد، نمی تواند امام جماعت شود.
نتیجه گیری
در نهایت، آشکار می شود که حکم شرعی مشروب خوردن در دین اسلام، حرمتی قاطع و غیرقابل انکار دارد. این تحریم، تنها یک منع سطحی نیست، بلکه بر پایه دلایل عمیق و محکمی از منظر قرآنی، روایی، اخلاقی، علمی و اجتماعی استوار است. اسلام، با نگاهی جامع نگر، سعادت و کمال انسان را در تمامی ابعاد جسمی، روانی و معنوی مد نظر قرار داده و هر آنچه را که این سعادت را به خطر اندازد، به صراحت نهی کرده است.
از زوال عقل که گوهر وجود انسان است، تا آسیب های جبران ناپذیر به ارگان های حیاتی، تضعیف بنیان خانواده و جامعه، و دور شدن از معنویت و ارتباط با خدا، همگی دلایلی هستند که در کنار نجس بودن این ماده و تأثیرات آن بر عبادات، عمق حکمت الهی را در این تحریم نشان می دهند. دعوت اسلام، دعوتی به سوی زندگی سالم، هوشیاری، تقوا و رستگاری در دنیا و آخرت است. پرهیز از این گناه بزرگ، نه تنها حفظ سلامتی و آرامش فردی را در پی دارد، بلکه راه را برای ساختن جامعه ای اخلاق مدار و شکوفا هموار می کند. بنابراین، شایسته است هر مسلمانی با درک این حقایق، خود را از این بلای خانمان سوز دور نگه دارد و در مسیر سعادت قدم بردارد.