تلخ و شیرین زندگی یک بانوی فناور/ از انجام رسالت مادری تا کارآفرینی و بومی‌سازی دانش
خبرگزاری علم و فناوری آنا ـ حسین بوذری؛ گفت‌وگو را با یادآوری یک خاطره تلخ آغاز می‌کند؛ هرچند اکنون عنوان «بانوی موفق» در کشور را یدک می‌کشد و به موفقیت‌های ریز و درشت بسیاری دست پیدا کرده است؛ اما با این خاطره خشکم می‌زند.
می‌گوید: «در دوران دانشجویی که دارای دو فرزند بودم و برای تحصیل و کار مجبور به ترک منزل می‌شدم، احساس می‌کردم، شاید مادر خوبی برای فرزندانم نباشم؛ چراکه دختر و پسرم مجبور بودند برای تحصیل من در منزل تنها بمانند و وقتی مادری را همراه فرزندش در خیابان می‌دیدم، اشک از چشمانم سرازیر می‌شد که چرا نزد فرزندانم نیستم؛ اما حال به این اطمینان رسیدم که با موفقیت‌های تحصیلی و پژوهشی، قطعاً رسالت مادری‌ام را به‌خوبی انجام داده‌ام.»
در آستانه ولادت حضرت زهرا -سلام‌الله علیها- و روز مادر دنبال سوژه‌ای تأثیرگذار و بانوی موفقی بودم که به قول امروزی‌ها همه‌فن‌حریف باشد و علاوه بر نقش‌آفرینی مؤثر در محیط خانواده، روحیه زنانه را در عین داشتن حیا حفظ کند و از همه مهم‌تر شجاعت و اعتماد به نفس بالایی داشته باشد.
البته این به جز موفقیت‌های علمی، پژوهشی، تحقیقاتی و تحصیلاتی است که سوژه ما همه را یکجا دارد، هرچند این مؤلفه‌ها لازم است؛ اما کافی نیست. یک بانوی موفق در عرصه‌های مختلف فعالیت دارد و هیچ‌گاه دست از تلاش برنمی‌دارد.
صحبت از مریم گل‌آبادی، دانشیار گروه تولید و ژنتیک گیاهی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان است که تمامی مؤلفه‌هایی که برشمردیم را یکجا و شاید هم بیش از آن دارد که علاوه بر فعالیت در حوزه فرهنگ و هنر در زمینه تعلیم و تربیت و فعالیت‌های اجتماعی پای ثابت است و مهم‌تر از آن در زمینه اقتصاد و کارآفرینی هم دستی بر آتش دارد.
علم‌پژوهی و فناوری مهم‌ترین فعالیت گل‌آبادی است که از دوران کودکی به آن علاقه بسیاری داشته و با اینکه مادر خود را در 15 سالگی و پدرش را چند سال بعد از آن از دست داده و فشار روحی فراوانی را تحمل کرده است؛ اما دست از تلاش نکشیده و در آخر تبدیل به بانوی موفقی شده که امروز علاوه بر کارآفرینی در زمینه بومی‌سازی دانش نباتات هم موفقیت‌های بسیاری کسب کرده است.
مریم گل‌آبادی از همان دوران ابتدایی هم، شاگرد اول کلاس بود و این جریان حتی تا مقطع دکتری هم ادامه پیدا کرد و وقتی علت را جویا می‌شوم؛ در پاسخ می‌گوید که از همان ابتدا علاقه بسیاری به مطالعه و درس داشتم و هیچ‌گاه از مطالعه و تحصیل خسته نشدم.
البته گل‌آبادی مهم‌ترین عامل موفقیتش را همسرش می‌داند که در مسیر پرپیچ و خم تحصیل و کار همواره یار و همراه او بوده و حتی حرفی که موجب آزار این استاد دانشگاه شود هم بر زبان نیاورده و این شده که اکنون بانوی موفق اصفهانی علاوه بر فعالیت دانش‌بنیانی و فناوری و مباحث مربوط به آن، پژوهش‌های بسیاری را در مجموعه تحقیقاتی و دانش‌بنیان انجام داده و نزدیک به 60 مقاله علمی ملی و بین‌المللی به چاپ رسانده و بیش از 10 طرح درون و برون‌دانشگاهی دارد.
او چند دوره متوالی به‌عنوان پژوهشگر برتر دانشگاه آزاد اسلامی، پژوهشگر برتر استان اصفهان، فناور برتر کشور، دانشگاه آزاد اسلامی کشور، استاد نمونه کشوری، فناور برتر برگزیده وزارت علوم، تحقیقات و فناوری شناخته شده است. آخرین موفقیت گل‌آبادی کسب مقام فناور برتر دهمین جشنواره فرهیختگان دانشگاه آزاد اسلامی است.
فکر می‌کنم همین دلایل کافی باشد که نام مریم گل‌آبادی را در زمره یک بانوی نه موفق، بلکه بسیار موفق قرار دهیم.
خبرنگار آنا در روز ولادت حضرت زهرا سلام‌الله علیها و به مناسبت روز مادر گفت‌و‌گویی خودمانی با مریم گل‌آبادی دانشیار گروه تولید و ژنتیک گیاهی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان و مدیرعامل شرکت دانش‌بنیان ترتیب داده است که از نظرتان می‌گذرد:
دانشی که ناگهان ثروت شد
آنا: ابتدا خودتان را معرفی کنید و درباره تحصیلات‌تان در مقاطع مختلف بگویید.
گل‌آبادی: مریم گل‌آبادی دانشیار گروه تولید و ژنتیک گیاهی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان و متولد سال 1351 هستم، تحصیلات ابتدایی، راهنمایی و دبیرستان را در شهرستان خمینی‌شهر گذراندم و رشته تحصیلی من در دوره متوسطه تجربی بود.
مقاطع کارشناسی، کارشناسی‌ارشد و دکتری را در دانشگاه صنعتی اصفهان سپری کردم و رشته تحصیلی‌ام در دوره کارشناسی مهندسی کشاورزی با گرایش زراعت و اصلاح نباتات بود.
در مقطع کارشناسی‌ارشد گرایش اصلاح نباتات را انتخاب کردم و در مقطع دکتری هم مجدداً گرایش اصلاح نباتات (تخصص ژنتیک بیومتری) را برگزیدم و سال 1386 از دانشگاه صنعتی اصفهان فارغ‌التحصیل شدم.
آنا: از چه زمانی وارد دانشگاه آزاد اسلامی شدید؟
گل‌آبادی: سال 1385 بود که به‌عنوان عضو هیئت علمی به استخدام دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان درآمدم و از آن زمان تاکنون مشغول تدریس در این دانشگاه هستم.
البته از آن زمان انجام طرح تحقیقاتی را آغاز کردم و این طرح منجر به راه‌اندازی یک شرکت دانش‌بنیان «نگین بذر دانش» شد و اکنون بیشترین وقت من در طول روز، هفته، ماه و سال در این شرکت سپری می‌شود، ضمن اینکه تدریس هم می‌کنم.
آنا: با توصیفاتی که از شما شنیدیم گویا از همان دوران ابتدایی شاگرد اول کلاس و درس‌خوان بودید و به اصطلاح در میز نخست هم می‌نشستید.
گل‌آبادی: در تمام مقاطع تحصیلی از ابتدایی، راهنمایی، دبیرستان و مقاطع دانشگاهی علاقه بسیار زیادی به تحصیل، مطالعه و درس خواندن داشتم؛ به‌طوری‌که همواره رتبه‌های یک تا 3 در کلاس یا مقاطع بالاتر را کسب می‌کردم و همواره به‌عنوان یک دانش‌آموز و دانشجوی شاگرد اول شناخته می‌شدم.
از همان ابتدا علاقه بسیار زیادی به تحصیل و درس داشتم که همین علاقه زیاد موجب شد تا در رشته تحصیلی موفق باشم.
همسر و فرزندان همه خلاصه در یک کلمه؛ موفقیت
آنا: از پدر و مادرتان بگویید و اینکه چند خواهر و برادر هستید؟
گل‌آبادی: متأسفانه پدر و مادرم در قید حیات نیستند و از نعمت داشتن والدین محروم هستم، در سن 15 سالگی مادرم را از دست دادم که دچار مشکلات روحی شدیدی شدم و از دست دادن مادرم فشار روحی و روانی زیادی به من وارد کرد.
در دورانی که یک دختر به مادر نیاز شدید دارد، مادرم فوت کرد و با دشواری این دوران را سپری کردم و پدرم هم چند سال بعد از مادرم به رحمت خدا رفت و هشت خواهر و برادر متشکل از چهار خواهر و چهار برادر هستیم که همه موفق بوده و فرزندانشان مشغول به تحصیل هستند و علاقه به تحصیل و درس در فرزندان خواهر و برادر من موج می‌زند.
خانم دکتر چند فرزند دارید و اکنون در چه مرحله‌ای از تحصیل هستند؟
گل‌آبادی: دو فرزند (یک دختر و یک پسر) دارم و پسرم مهرداد دانشجوی دکتری رشته اقتصاد است و دخترم هم دانشجوی مقطع کارشناسی رشته تغذیه، البته من تمام دوران تحصیلی دانشگاهی‌ام را از مقطع کارشناسی با داشتن فرزند پسرم ادامه دادم و در آغاز مقطع دکتری هم دخترم صبا به دنیا آمد.
در تمام طول تحصیل، کار و پژوهش باید چندین نقش را ایفا می‌کردم، نخست نقش مادری برای فرزندانم، دوم نقش همسری برای همسرم و سوم نقش عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی و مدیرعامل شرکت دانش‌بنیان و تمامی این نقش‌ها را به‌صورت همزمان ایفا می‌کردم و باید در ساعات مختلف روز نقش عوض کرده و از پس همه این نقش‌ها برمی‌آمدم.
آنا: چگونه به همه این نقش‌ها می‌رسیدید، واقعاً دوران سختی را سپری کردید و این به دلیل عشقی است که به مطالعه و تحصیل و پژوهش دارید؟
گل‌آبادی: خداوند متعال را شاکرم که بازخوردهای مثبتی در محیط کار و منزل گرفتم، به‌طوری‌که موفق شدم در منزل وظیفه مادری و در محل کارم رسالت شغلی را به‌خوبی انجام دهم و این به دلیل رضایتی است که در محیط کار و منزل با آن مواجه شدم و از خدا تشکر می‌کنم که این قدرت و توان را به من عنایت کرد که دشواری‌ها و سختی‌های بسیار زیادی که در مسیر داشتم را با کمک و حمایت خانواده و صدالبته همسرم برای من هموار کرد و موجب شد به سمت جلو حرکت و دشواری‌ها را تحمل کنم.
آنا: از آنجا که به‌عنوان یک مادر در مقام یک زن دارای تحصیلات دانشگاهی و در عرصه علم و فناوری نیز مشغول هستید، حس‌تان را بیان کنید و از سختی‌ها و شاید راحتی‌های این مسیر بگویید.
گل‌آبادی: شادی‌ها و خوشی‌های زیادی هم در این مسیر همراه با خانواده تجربه کردم ، وقتی آدم در یک مسیری دچار سختی‌هایی می‌شود، حتی یک اتفاق کوچک شادی‌آور هم برای انسان بسیار ارزشمند است.
شادی‌هایی که برای من در زندگی اتفاق افتاده، داشتن فرزندان بسیار خوب است، از تولد فرزندانم تا موفقیت‌های تحصیلی آنان، علاوه بر آن در محیط کار موفقیت‌های شغلی زیادی داشتم که همه خوشحال‌کننده بوده‌اند.
آنا: مثال می‌زنید؟
گل‌آبادی: برای چندین دوره متوالی به‌عنوان پژوهشگر برتر دانشگاه آزاد اسلامی، پژوهشگر برتر استان اصفهان، فناور برتر کشور، فناور برتر دانشگاه آزاد اسلامی، استاد نمونه کشوری و فناور برتر برگزیده وزارت علوم، تحقیقات و فناوری شدم و هرکدام از این موفقیت‌ها موجب شد من و خانواده‌ام شادی زیادی را تجربه کنیم و تلاش‌هایی که همراه با خانواده متحمل شدم، منجر به نتیجه شیرینی شد.
تجاری‌سازی 10 طرح درون و برون‌دانشگاهی
آنا: از کجا به ذهنتان خطور کرد که شرکت دانش‌بنیان راه‌اندازی کنید و اکنون در چه زمینه‌‌هایی فعالیت دارید؟
گل‌آبادی: با توجه به اینکه دانش تحصیلاتی‌ام عمدتاً وارداتی بود، در پی آن بودم که شرکتی راه‌اندازی کنم تا این دانش بومی‌سازی شود و علاوه بر آن در عرصه کارآفرینی هم فعال‌تر باشم، به‌همین دلیل بعد از اینکه در دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان به‌عنوان عضو هیئت علمی پذیرفته شدم، طرح تحقیقاتی را آغاز کردم و در قالب یک شرکت دانش‌بنیان وارد فاز بعدی زندگی موفق خودم شدم و با همکاری تیم تحقیقاتی به موفقیت‌های بسیاری دست یافتم و اینها موجب رضایت از خودم، تحصیلم و تلاش‌هایی که برای مقاطع تحصیلی متحمل شده بودم، شد.
خداوند متعال را شاکرم که بازخوردهای مثبتی در محیط کار و منزل گرفتم، به‌طوری‌که موفق شدم در منزل وظیفه مادری و در محل کارم رسالت شغلی را به‌خوبی انجام دهم و این به دلیل رضایتی است که در محیط کار و منزل با آن مواجه شدم.
آنچه به‌صورت تئوری فراگرفته بودم به عرصه عمل وارد و مهم‌تر اینکه برای تعداد بسیاری از افراد شغل ایجاد کردم، همچنین موفق شدم دانشی که پیش از این وارداتی بود را بومی‌سازی کنم؛ البته همه این عوامل با کمک و همراهی تیم تحقیقاتی میسر شد؛ نه به تنهایی، همه این عوامل موجب شد تا از زندگی اجتماعی و علمی رضایت داشته باشم؛ چراکه موفق شدم علم را به عمل و ثروت تبدیل کنم.
آنا: از موفقیت‌های ملی، جهانی و دانشگاهی خودتان بیشتر برایمان بگویید.
گل‌آبادی: در کنار فعالیت دانش‌بنیانی و مباحث مربوط به آن، پژوهش‌های بسیاری را در مجموعه تحقیقاتی و دانش‌بنیان انجام دادم و نزدیک به ۶۰ مقاله علمی ملی و بین‌المللی به چاپ رساندم و دو کتاب و بیش از ۱۰ طرح درون و برون‌دانشگاهی دارم که اکثر این پژوهش‌ها به مرحله تجاری‌سازی و تولید ثروت رسیده‌اند و این موجب رضایتم از تلاش‌هایی است که در طول زندگی داشتم.
از اینکه فرزندانم موفق هستند و مسیری که انتظار داشتم به آن دست یافته‌اند و در حال پیشرفت هستند، احساس بسیار خوبی دارم و خرسند هستم و مهم‌تر از همه اینکه فرزندانم از انتخاب رشته و مسیر رضایت کامل دارند و قطعاً در این مسیر مادرشان را به‌عنوان یک الگو برای خود درنظر گرفتند.
آنا: از خود و زندگی اجتماعی و علمی‌تان راضی هستید؟
گل‌آبادی: در طول مسیر زندگی سختی‌های بسیاری را تحمل کردم؛ اما موفقیت‌ها و موقعیت‌های کسب شده موجب شد آن سختی‌ها به شیرینی تبدیل شود و زمانی بود که فرزندانم در سنین کودکی که اکثراً مادران کنار فرزندانشان هستند، بدون من در منزل می‌ماندند؛ چراکه دنبال تحصیل و کار بودم و بارها شده بود که وقتی مشاهده می‌کردم کودکی همراه با مادر خود در حال قدم‌زدن است، اشک از چشمانم سرازیر می‌شد که چرا کنار فرزندانم نیستم و شاید در حق فرزندانم مادری نمی‌کنم و فکر می‌کردم وظیفه خود را به‌درستی انجام نمی‌دهم.
آنا: حال با این موفقیت‌های بسیاری که کسب کرده‌اید دوباره حس می‌کنید وظیفه مادری‌تان را به‌درستی در قبال فرزندانتان انجام نداده‌اید؟
گل‌آبادی: اکنون دیگر خیر. وقتی می‌بینم فرزندانم بسیار موفق بوده و در جامعه پذیرفته شده‌اند، اطمینان پیدا می‌کنم که موفق شد‌ه‌ام وظیفه مادری‌ام را به درستی انجام دهم و همه این عوامل در محیط خانواده به دلیل یاری، همیاری و همکاری همسرم بود که در تمامی طول مسیر پشتیبان و همراه من بود و در هیچ‌کجا از این مراحل موجب آزار و اذیت من نشد و حمایت و کمکم کرد.
البته همسرم هم تحصیلکرده دانشگاهی است، به همین دلیل موفقیت‌های علمی من برای همسرم بسیار ارزشمند و مهم بود و در حقیقت مشوّق من و فرزندانم در مسیر علمی و تحصیلی بدون ذره‌ای تردید، همسرم بوده است.